Бесплатный фрагмент - Нүүдэлчид — Сансрын туульс

Агуулга

Жүжигчид 5

Эхлэл 7

๑ (1-р хэсэг) 18

๒ (2-р хэсэг)

Эпилог 353

Хавсралт 355

Нэр томъеоны тайлбар 358

Жүжигчид:

Жичигийн үр удам:

Хан Улукбек бол гаригийн захирагч (90 настай).

Манер бол Хан Улукбекийн ууган хүү юм. (Улусын захирагч)

Өлзий бол Хан Улукбекийн дунд хүү юм. (Улусын захирагч)

Урнур бол Хан Улукбекийн отгон хүү юм. (Улусын захирагч)

Бяслан бол Хан Улукбекийн эцэг юм.

Шахрух бол Улукбекийн ах юм. Их хааны дор Улукбек нь суибаши болж үйлчилдэг.

Бадма бол Урнурын эх Хан Улукбекийн гурав дахь эхнэр юм.

Басанг бол Өлзий ханы эхнэр.

Зана бол Өлзий ханы охин.

Дервиш:

Шилийн Жиладкан-ноорхой хувцас, саарал малгай өмсдөг. Түүний цээжин дээр ил тод чулуугаар хийсэн сахиус өлгөөтэй байдаг. Сүнснүүдтэй харилцдаг. Заримдаа тэр маш их зүйлийг мэддэг юм шиг санагддаг, гэхдээ ярьдаггүй.

Нүүдэлчид, Кайрат-Бек овог:

Сумум-Бек-Тайжи. Саарал сахалтай ахисан насны өвгөн.

Кайрат-Сумум-Бекийн ууган хүү (эдүгээгийн эцэг) Ягичи — Хан Урнур.

Ургалай бол Сумум-Бекийн бэр (гучин настай), Кайратын эхнэр, эдүгээгийн ээж юм.

Эдүгээгийн Кайрат, Ургалайгийн хүү Сумум-Бекийн ач нар юм.

Цагаандорж бол нүүдэлчин (Сумум-Бек-тэй ижил насных), түүний Юрт нь зах дээр байдаг

тэр ганцаараа амьдардаг.

Меркаитууд:

Develu-taiji Merkaites. Тайгатай хил залгаа нүүдэлчдийн овог.

Merkaites нь мөнх-yagichi.

Бат-Эрдэнэ-буюрук меркайтов.

Дайчид:

Чойжи бол Хан Урнурын дайчид (батырс) — ын нэг юм.

Yazim-Хан Urnur нь yagichi.

Хан Урнурын Буха — ягичи

Акуд-буюрук кешикетов.

Jargal, Zhirgal нар ихэр ах дүүс юм. Манерын Улусын дайчид.

Дарьга бол Хан Өлзийгийн дайчин. Хөлөг онгоцны нисгэгч нь «Сарай» юм.

Хотынхон ба нүүдэлчид:

Ван Тие мин бол одон орон судлаач юм.

Турсун бол Карсакуудын тэргүүн асан Тайжи юм.

Эхлэл

Цагаан бондгор жил. 10 Жочигийн эрин үе.

Гараг Ченгези.

Тал нутгийн хаа нэгтээ…

Орой нь эдгээр хэсгүүдэд дервиш гарч ирэхэд Юлдуз сүүлчийн удаа зөөлөн туяатай хээрийн өвсөнд хүрч, уулсын цаана алга болжээ. Урт замыг туулсан гуйлгачин ядарсан нь илт байв. Түүний хувцас нь элэгдэж, хуучин малгай нь хэд хэдэн газарт урагдаж, ноорхой дунд хүзүүндээ хачин сахиус өлгөгдсөн байв. Тэр суугаад амрахыг хүсч байсан ч Дараа нь Түүний харц үдшийн тэнгэрт утаа манарч байв. Дервишийн нүд баяр хөөртэйгөөр гялалзаж, нэг секундын турш түүнд ядаргаа өөрөө алга болсон юм шиг санагдаж, нүүдэлчдийн зуслан ойрхон байгааг мэдэрч, хөнгөхөн оров. Гуйлгачин хурдаа түргэтгэж, удалгүй тэгш тал дээр тархсан арав орчим байшинг харав. Доод тал руу нь бөхийлгөсөн модон савааны тусламжтайгаар арван хоер морьтон богино морьд дээрээ арай хол зайд бөмбөг хөөж байв. Хэд хэдэн нүүдэлчид буу халж байв. Дервиш зогсоод агаарт байсан үнэрийг үнэрлэв. Пилафыг хамгийн ойрын Юрт, Бунчук зогсож байсан газарт бэлтгэж байсан бөгөөд тайжигаас өөр хүн байсангүй. Гуйлгачин нэг секундын турш нүдээ аниад эзэн нь түүнд том мах хэрхэн өгснийг төсөөлж, дараа нь үзэсгэлэнт эхнэр нь түүнд коумисстай асар том аяга авчирчээ.

Дервишийн мэдрэмтгий сонсгол нь туурайны дууг барьж, тэр нүдээ нээж, ирсэн зүг рүү харав. Яг тайжийн өвөрт арван гурав, арван дөрвөн настай хүү явж байв. Өөрөөр зуслангийн эзний хүү биш. Залуу батир мориноосоо үсрэн бууж хазаар сүрэгт хөтлөгдөв. Дервиш инээмсэглээд дахин нүдээ аниад Юрт Эзэн түүнд хэрхэн хандахыг төсөөлөхийг оролдов. Энэ удаад тэр амжилтанд хүрээгүй, үүнээс гадна нэг секундын турш тэр дуу хоолойг сонсох боломжтой юм шиг санагдсан. Маш ойрхон. Гуйлгачин нүдээ нээгээд эргэн тойрноо харав. Эргэн тойронд хэн ч байсангүй.

«Би өлсөж эхэлж байна» гэж тэр хэлээд хурдаа түргэсгэв.

Дервиш нь сониуч хөвгүүдийн харцыг барьж, yurts-ийн хооронд алхав. Бөмбөг тоглох морьтон юу хийж байгаагаа зогсоож, түүний зүг ширтэв. Нүүдэлчдийн дунд зөвхөн энэ хачин ядуу хүн л өвөг дээдсийнхээ сүнстэй харилцаж чаддаг гэсэн цуу яриа байсан. Ихэвчлэн Түүний гадаад төрх тийм ч сайн биш байв. Дервиш тайжийн Юрт дөхөж очив. Зөвхөн ноход л Түүний өмнө ямар ч догдлол, айдас мэдэрсэнгүй. Танихгүй хүний харцаар тэд баркаа босгов. Хорин тав орчим насны эрэгтэй хүн нуруунаас гарч ирээд ташуу тал, ногоон өмд, улбар шар өнгийн гутал бүхий улаан нөмрөг өмссөн байв. Түүний толгой дээр тэр үстэй малгай нь Түүний нүдэн дээр доош татаж байсан. Унжсан сахал, жижиг сахал. Түүний баруун гарт нь ташуур байна.

«Би орж ирэх болтугай» гэж дервиш өвөг Тимужиний үеэс үлдсэн хуучин уламжлалын дагуу хэлэв. Тэр үүнийг аль болох чанга хийсэн. Бурхан хориглож, байшингийн эзэн зочин муу санаатай гэж бодох болно.

— Орж ир, Эрхэм зочин. Манай байшин бол таны байшин» гэж нүүдэлчин хэлэв.

Дервиш анх орж ирсэн. Тэр босгон дээр зогсоод Юрт эргэн тойрноо харав. Хаалганы эсрэг талд, хойд талд нь зочдыг ихэвчлэн хүлээн авдаг байшингийн хамгийн нэр хүндтэй хэсэг юм. Тэжи тэнд байна. Дервишийг андуурч, түүнийг дунд насны хүн гэж үзэж байсан нь үнэн хэрэгтээ тэр саарал сахалтай дэвшилтэт настай хүн болж хувирав. Тэрээр алт, мөнгө, сувдаар чимэглэсэн хар хөх өнгийн нөмрөг, шар өмд, гутал, хүрэн, бага зэрэг өмссөн байна. Түүний гарт түүний шүдгүй аманд авчирсан koumiss-ийн аяга байна. Түүний хажууд ахлагч нь өвөг дээдсийнхээ харьяалагддаг зүйлийг хадгалдаг гол цээж юм. Үлдсэн гэр ахуйн сав суулга нь хананы дагуу хагас тойрог хэлбэрээр байрладаг.

Yurt-ийн зүүн хагаст хоер эмэгтэй шивнэж байв. Тэдний хамгийн том нь эзний эхнэр бололтой гучин настай залуу гоо үзэсгэлэнд ямар нэгэн зүйлийг тайлбарлахыг оролдож байв. Дервиш үүнийг Тэжигийн залуу эхнэр гэж таамаглаж байсан боловч Дараа нь тэр бодлоо өөрчилсөн, эмэгтэйчүүдийн хоорондын харилцаа хэтэрхий сайн байсан. Хамгийн төвд, хадан дээр, дээвэр дээрх нүхний доор хонины мах шарсан тогоо байв. Тэр маш их хоолны дуршилтай байсан тул аялагч өөрийн эрхгүй уруулаа долоов. Зуухны ойролцоо, махаар хуурдаг, өөр нэг эмэгтэй. Залуу нь дервиш шийдсэн бөгөөд тэр даруй эхнэрүүдийн хөгшин хүмүүсийн дургүйцсэн харцыг мэдрэв.

Баруун, эрэгтэй, нэг хэсэг нь yurt-ийн нэг хэсэг, өвгөний өөр нэг хүү сууж, галт зэвсэг цэвэрлэж байв. Хоер дахь нь юу хийхээ мэдэхгүй дервишийн ард зогсож байв. Зочиноос аавдаа ойртохыг хүсэх эсвэл гудамжинд Юрт үлдээхийг хүсэх. Хамгийн түрүүнд хариу үйлдэл үзүүлсэн нь Түүний өмнө нэг аяга коумисс тавиад хэлсэн өвгөн байв:

— Орж ир, Эрхэм зочин, — тэр хажууд нь хоосон суудал руу гараараа заав. — Хүүхдүүд минь та бидэнтэй нэгдээрэй.

Дервиш гал голомтоо тойрон алхаж, Тэжигийн хажууд суув. Хөвгүүд эцгийнхээ эсрэг суув. Өвгөн хоосон аяга руу хараад залуу эхнэртээ хандаж хашгирав:

— Хөөе, Сарнай минь, бидэнд коумисс хийнэ.

Охин дуулгавартайгаар толгойгоо бөхийлгөж, эрэгтэйчүүдийн тэн хагасаас винескин чирч, аяга дүүргэж, тэр даруй хонины махаар Тинкер рүү явав.

«Ургалай» гэж өвгөн дахин хэлээд дервиш бэрдээ хандаж байгаагаа мэдээд» эдүгээгийн ач хүүг энд дуудаарай. Тэр аль хэдийн өсч том болсон бөгөөд эрчүүд ярих үед байх эрхтэй.

Бэр нь ухасхийн үсрэн гарч, дервиш хүүг нөмрөгөө урж хая гэж загнах нь сонсогдов. Гуйлгачин өөрийн эрхгүй инээмсэглэв.

Тэр эдүгээг нэг минутын дараа харав. Нэгдүгээрт, хүүгийн толгой хэсэг рүү цухуйх, хэдхэн минутын өмнө морь унаж байсан хүн, тэгээд л босго үсэрч байгаа юм шиг батир өөрөө орж ирэв. Дервиш андуураагүй, оюун санааны хувьд түүнийг тэгж дууддаг байв.

— Суу, — гэж өвгөн хэлээд сул суудал руу гараараа заав.

Хүү өвөөгийнхөө хажууд суув. Тэр дервишийн урагдсан хувцасыг хараад асуув:

— Чи хэн бэ?

Тэгээд тэр даруй өвгөнөөс толгой дээр нь алгадав.

«Түүнийг уучил, Эрхэм зочин «Тэйжи» тэр залуу хэвээр байгаа бөгөөд бүх ес заншлыг мэдэхгүй байна.

— Түүнийг асуу, — гэж дервиш хэлэв, — сониуч зан бол дэд зүйл биш юм.

— Чи хэн бэ? Эдүгээгийн зүрхшээв.

— Миний нэрийг шилийн Гиладкан гэдэг. Би бол дервиш. Би үнэнийг хайж дэлхийгээр аялдаг.

Өвгөн инээмсэглээд гуйлгачин руу харав. Эдүгээгийн хөмсөг зангидав. Тэр ноорхой, саарал малгайтай хүнд дургүй байсан. Түүний талаар аймшигтай зүйл байсан. Өвөөгийнхөө хажууд суухад тэр илүү зоригтой болсон. Би ярианд орж, яагаад би толгой дээр нь алгадах болсон юм. Дараа нь би чимээгүй суухаар шийдсэн. Хэдийгээр ярианы үеэр хааяа, гэхдээ тэнүүчлэгч дээр нүдээ бүлтийлгэв. Тийм ээ, тэр үе үе түүний зүг харав. Хүү гуйлгачны хүзүүгээр өлгөсөн сахиусыг хамгийн их сонирхож байв. Жижиг нимгэн алтан гинж дээр ил тод чулуу байдаг. Эдүгээгийн улаан, оюу, цэнхэр, бүр ногоон өнгөтэй тааралддаг байсан ч урьд өмнө ийм зүйл харж байсангүй. Гал голомтын гал нь одоо болон Дараа нь сахиус дээр туссан бөгөөд хайрга нь өөрийн амьдралаар амьдарч байгаа юм шиг санагдсан.

— Өнөөдөр цаг агаар маш сайн байна, — Сумум-Бек гэнэт яриагаа өөрчилсөн.

«Энэ бол зөв, энэ бол зөв» гэж дервиш хэлэв. Би хаанаас ирж байна, одоо долоо хоногийн турш бороо орж байна,, аянга доо байна. Би чамд нэг аймшигтай зүйл хэлье.

Нүүдэлчид хамтдаа толгой дохив.

— Та хаашаа, яагаад явж байгаа юм бэ? — өвгөн сонирхон асууж, амандаа нэг аяга коумисс авчрав.

«Би сайн мэдээтэй ханьдаа яарч байна» гэж дервиш хариулаад мах руу хазайв. Тэр нэг хэсгийг нь урж аваад сар гаруй идээгүй юм шиг шуналтайгаар зажилж эхлэв.

— Аа, ямар мэдээ вэ? Арвай бадарчин зүгээр л хариулахгүй байж болохыг мэдээд асуув.

— Улусуудын хооронд болж байгаа дайн дуусах гэж байгааг өвөг дээдсийн минь сүнснүүд надад мэдэгдсэн…

Эдгээр үгсээс өвгөний нүүрэнд инээмсэглэл тодров

— Чи надад сайн мэдээ авчирлаа, Ширэ Гиладкан. Сайн байна.

Сумум-Бек дервишийг урт удаан аяллын өмнө унтаж байхын тулд хамгийн сайн ор авахыг санал болгоход гуйлгачин татгалзав.

Тайжи ач хүүгээ хараад хэлэв:

— Эдүгээгийн Цагадайн Гүрсэд шилийн Гиладканыг дагуулан Энд өөрөө даруй буцаж ирэгтүн.

Би энэ нууцлаг танихгүй хүнтэй ганцаараа байхыг хүсээгүй ч хүүд өөр сонголт байсангүй. Тэднийг Юрт явж байхад эдүгээгийн нэг ч үг хэлээгүй, хааяа л дервиш сахиусанд хавчуулагдана.

— Сонирхолтой, магадгүй? Ширэ Гиладкан гэнэт зогсоод асуув.

Edugei Албан хүчээр толгой дохив. Тэр одоо баярласандаа зугтах байсан ч өвөөдөө дуулгаваргүй байхаас айж байв.

«Би юу сонирхолтой байгааг харж байна» гэж дервиш энэ хооронд үргэлжлүүлэв. — Тийм л байх. Би чамд хэлье, гэхдээ энэ тухай өөр хэнд ч битгий хэлээрэй. Болж байна уу?

Эдүгээгийн хариулахыг хүссэн ч ам нь саажилттай бололтой. Энэ нь зөвхөн толгой дохих хэвээр байв.

«Энэ бол зүгээр» гэж гуйлгачин хэлэв. — Энэ сахиусаар Би өвөг дээдсийнхээ сүнстэй харилцдаг.

Шийр Гиладкан гараа гоел чимэглэлд өргөөд хөөрөх гэж байсан боловч хүү гэнэт цочин зугтав. Дервиш инээлдэж, сониуч зан нь хүүг эргэж ирнэ гэдгийг мэдэрч, гуйлгачин сүнснүүдтэй хэрхэн харилцахыг харах мөчийг алдах магадлал багатай байв.

Түүний инээд нь гарч ирсэн yurt-ийн эзний анхаарлыг татаж, зочин руу хараад хэлэв:

— Миний байшин бол таны байшин. Орж ир, Эрхэм зочин.

Ширэ Гиладкан Юрт оров. Цагадоржийн сууц бусдаас өөр байсангүй. Yurt-ийн дунд гал голомт байдаг, хананы дагуу даруухан сав суулга байдаг. Энэ нь магадгүй урт хугацааны өмнө байсан нь зүгээр л эмэгтэй юм. Дервиш Цагаандоржыг энд бүрэн ганцаараа амьдардаг гэж мэдэрсэн. Даяанч. Ширэ Гиладкан Цагадоржыг хараад тайжийн тушаалыг мэдсэн үү? гэж асуув. Нааштай хариулт авсны дараа гуйлгачин инээмсэглээд түүнийг ганцааранг нь үлдээхийг хүсэв.

Цагадайдорж Юрт гарч тэтгэсэн. Өвөг дээдсийнхээ сүнснүүдтэй харилцаж байсан хүний амьтны айдас тайжийн ямар ч дэг жаягаас илүү хүчтэй байсан, Ялангуяа арвай тэр-Цагаандоржыг энэ шөнийг омгийн удирдагчийн өвөрт өнгөрөөнө гэж амласнаас хойш.

Дервишийн зөв байсан. Үнэхээр ч харанхуй болоход эдүгээгийн Цагадайн Гүрсэд эргэн иржээ. Тэр хаалга хамарсан даавуу нээж, ямар ч дуу чимээ гаргах байх нь оролдож, дотор унасан байна.

Гал зууханд хар даавуу шатаж байсан бөгөөд дервиш хаанаас ирсэн нь тодорхойгүй байв. Өмхий өтгөн утаа дээвэр дэх нүхэнд босч тэнгэрт гарав. Эдүгээгийн найтаалгахаас өөрийгөө барьж, хуруугаараа хамраа ч чимхэв. Гуйлгачин үүд рүү нуруугаа харуулан сууж байсан бөгөөд доогтой байгаа бололтой, Гэхдээ энэ нь тийм биш гэдгийг хүү мэдэж байв. Тайжийн ач хүү санал болгосон байх магадлалтай тул Ширэ Гиладкан утаа үнэрлэж, бясалгаж байв. Дервишийн эсрэг талд, зуухны эсрэг талд ажилтнууд газарт наалдаж, дээр нь сахиус өлгөөтэй байв.

Эдүгээгийн дервиш зарим нэг ойлгомжгүй үг дуугарахыг сонсож, сонсов. Тэр ч байтугай нэг секундын турш ямар нэгэн шивнэлт сонссон гэж бодлоо. Хамгийн их магадлалтай, энэ дууг гал, идэж, идэж, хүү шийдсэн.

Гэнэт дервиш гэнэт дуулж эхлэв. Тэр үүнийг чимээгүйхэн, ямар нэгэн байдлаар нууцлаг байдлаар хийсэн. Түүний амнаас үг гарч, ямар нэгэн нууцлаг байдал үүсгэв. Эдүгээгийн үүнийг давтах гэж оролдсон ч бүтсэнгүй. Энэ хооронд гуйлгачин хажуу тийшээ эргэлдэж эхлэв, Дараа нь босоод бүжиглэж эхлэв, эхлээд эдүгээгийн гал голомтыг тойрон бүжиглэж байгаа юм шиг санагдсан боловч хэсэг хугацааны дараа батир гэнэт дервишийг ажилтнууд тойрон бүжиглэж байгааг ойлгов. Түүнээс гадна гуйлгачин хүний нүд хаалттай байв. Гэнэт тэр хүүгийн сууж байсан газрын эсрэг талд хөлдөж, баруун гараа өргөөд хуруугаараа түүн рүү заав.

Эдүгээгийн хөл нь мэдрэгдсэнгүй, цагадоржийн цээжийг бараг нэг тогшоод Юрт үсрэн гарч ирэв. Тэнд сүйрэл болж, дервиш нүдээ нээв.

«Өвөг дээдсийн сүнснүүд ямар ч байсан шийдвэр гаргасан» гэж тэр хөшигний долгионыг ажиглав. — Мөн, би айж байна, та тавилантай биш юм, Edygei, ирээдүйн сүйт бүсгүй явах.

Өглөө нь дервиш тайжийн Юрт рүү харав. Тэр өвгөний хажууд хивсэн дээр суугаад хэлэв:

— Би таны хүсэлтийг биелүүлсэн, Сумум-Бек. Би өчигдөр өвөг дээдсийнхээ сүнснүүдтэй ярилцсан.

— За! Мөн тэд танд юу гэж хэлсэн бэ, Ширэ Гиладкан?

Өвгөн дервишийг аяга коумисс өгөв. Дервиш эзнийхээ гараас авч, сөгдөж, амс хийв.

— Сүнснүүд ач хүүгээ гэрлэхийг хүсэхгүй байна гэж би айж байна.

Самум-Бек эхлээд цайвар болж, Дараа нь цайвар болж, гал асаахыг хүссэн боловч дервишийн амнаас гарч буй үгсийг өвөг дээдсийн сүнснүүд хэлэв. Тэр нүдээ анин, хивс рүү ширтэв.

«Гэхдээ -" Taiji эхэлсэн

— Ач хүү чинь дараа нь гэрлэх естой! Одоо түүний өвөг дээдэс түүнд өөр төлөвлөгөөтэй байна.

— Аль нь вэ? Өвгөн сонирхон асуув.

«Би чамд хэлэх юмсан, Гэхдээ би өөрийгөө мэдэхгүй байна. Би сүнснүүдээс энэ асуултыг асуухад тэд чимээгүй хэвээр байв. Тэднийг чангаар хэлэх цаг хараахан болоогүй байгаа бололтой.

Дервиш чимээгүй болов. Тэр өөр зүйл хэлэх дуртай байсан ч өчигдөр бясалгалаа санаад чимээгүй болов. Тэр шөнө Юрт хотод юу болсныг өгөхийг үнэхээр хүсээгүй. Өвгөн Тайжи ч гэсэн одоохондоо нэг их юм мэдэх шаардлагагүй. Дервиш нь сахиусанд өөрийн эрхгүй хүрэв. Тэр хүйтэн байсан. Сүнснүүд түүнтэй ярихыг хүсэхэд тэр халж эхлэв. Дараа нь тусгаарлагдсан газар олох шаардлагатай байв. Ер нь Гуйлгачин хүн гал асааж, нөмрөгнөөсөө нэг даавуу урж аваад түүн рүү шиддэг. Энэ удаад шилийн Гиладканы сүнснүүд хөндөгдөөгүй боловч Сумум бег тэдэнтэй холбоо барихыг хүсээд дервиш хуралд явав. Аз болоход нүүдэлчдийн Юрт гал барих шаардлага байсангүй. За, ярианы үеэр түүнд хэлсэн зүйлийн хувьд өөр хэн ч мэдэх шаардлагагүй. Юу болох вэ, Тэр нүүдэлчдийн хуарангаас гарахдаа дараа нь хэлэх болно.

Сумум-Бек дервишийг дахин нэг удаа харав. Тэр толгойгоо сэгсрэв. Би хуучин эхнэр болсон, хэн yurt эмэгтэйчүүдийн хэсэгт завгүй байсан:

— Замбага минь, надад нэг дээл авчирч өг. Дервишэд талархал илэрхийлье.

«Өө үгүй ээ» гэж Ширэ Гиладкан хэлээд» болохгүй, Тайжи.

— Гэхдээ таны дээл бүрэн хуучирсан байна!

Дервиш толгой сэгсрэв.

«Би энэ бэлгийг хүлээн авах боломжгүй, хүндэт Сумум-Бек.

Замгбага цэвэрхэн атираат нөмрөгийг барьж, зөвхөн дервиш түүнийг түлхэв.

— Тэгэлгүй яахав.

Taiji дахин гал авалцахыг хүссэн. Түүний бэлгийг татгалзах нь маш их бүдүүлэг зүйл байсан боловч сахиус нь хуучин, урагдсан дээлний атираа дор хэрхэн гялалзаж байгааг хараад тэр хэлэв:

— Тэнгэр Шүүгч ээ, би зүгээр л танд талархахыг хүссэн юм.

Гэнэт гуйлгачин босож, бөхийж, зам дээр явах естой гэж хэлэв.

— Би чамд морь өгч болох уу? Эсвэл асран хамгаалагч уу?

— Болохгүй ээ, Тайжи!

«Тэгвэл би чамайг Өөрөө явуулчих уу?»

Ширэ Гиладкан инээмсэглэв.

«Та энд босс байна, Taiji.

Sumum-bek хивс нь босож, биечлэн хэсгийг хамарсан даавуу өргөсөн. Тэднийг Юрт гарч ирэхэд эдүгээгийн өвөө минь гарч ирсэн юм. Тэр гуйлгачин юу гэж хэлэхийг хүлээж тайжийн ард зогсов. Тэр гомдоллож магадгүй, хүүхэд шийдсэн, гэхдээ тэр залуу нүүдэлчдийг хараад хэлэв:

— Та нарт байх, эдүгээгийн их дайчин. Одоо биш, мэдээж, харин дараа нь, та нар бие, сүнс нь хүчтэй авах үед. Учир нь өвөг дээдсийн сүнснүүд шийдсэн. Эдугээ, би удахгүй та нарын төлөө ирнэ гэдгийг санаарай!

Дервиш ярьж, дэлхий дээрх цорын ганц хот болох Жучистан нь Сүжи голын эрэг дээрх тал хээрийн дунд тархсан урд зүг рүү явах замаар аажмаар алхав.

Эдүгээгийн өвгөн ард зогсоод саарал бүрх малгайг тэнгэрийн хаяанд алга болтол явах гуйлгачинг харав.

๑

Жочи эриний 10 оны Цагаан Бондгор жил.

Гараг Ченгези.

Ширэ Гиладкан Сумум-Бекийн хуарангаас гарснаас хойш хорин хоног өнгөрчээ. Нүүдэлчдийн нэг Юрт дэх сүнснүүдтэй харилцсаны дараа өвөг дээдсийн сүнснүүд дервишийг зовоохоо больсон. Тэгээд бадарчин өөрөө залуу батырт яагаад хэрэгтэй гэж улам их бодов. Сүнснүүд энэ жижиг, эцэст нь давчуу гаригийн хязгаар нутгийг орхихын тулд нүүдэлчдийг удирдах нь эдүгээгийн хүн байсан гэж мэдэгджээ. Итгэхэд бэрх байсан тул Ширэ Гиладкан өөртөө хүлээн зөвшөөрч, Хан Улукбек арван хэдэн унаган хүүтэй, зуу орчим хууль бус хүнтэй байхад яагаад хажуу талд нь батыр хайв. Түүнээс гадна сүнснүүд командлагчийг аль болох хурдан хэрэгтэй гэж мэдэгдсэн бөгөөд эцсийн эцэст эдүгээгийн (дервиш хүүгийн насыг хэзээ ч олж мэдээгүй) дөнгөж арван гурав, арван дөрвөн настай байв. Нүүдэлчид түүнийг дагах уу? Харин Хан Улукбекийн хүүхдүүдийн ард, ялангуяа гурван том нь улусынхаа дайчдыг зогсож байв. Гэхдээ тэнгэрээс ирсэн өвөг дээдсийн сүнснүүд үнэхээр Ченгези дээр ямар зүйл байгааг харах нь дээр болов уу? Ийм бодол тээсээр шилийн Гиладкан хот руу ганцаараа алхаж, ханьд шинэ мэдээлэл авчирчээ. Тэр зам дээр тааралдах буудал дээр зогсов. Би идэж, унтаж, ярилцаж, хүсэлтийг сонссон боловч үргэлж татгалзсан. Дервиш хэд хэдэн удаа сүнсийг дуудах гэж оролдсон боловч сахиусны чулуу хүйтэн байв.

Сүрлэг хааны ордон байрлаж байсан дэлхий дээрх цорын ганц хот, тэр холоос харсан. Сүнснүүд өөрсдөө Чингис хааны хүү Жочи руу хамгийн бүрэн урсдаг эрэг дээр цайз барихыг зааж өгсөн бөгөөд энэ нь хожим энэ ертөнцийн гол болж хувирсан юм. Ширэ Гиладкан нэг удаа Хан Улукбектэй хамт байх үедээ нутгийн яруу найрагч Мунтахаб АТ-таварих-и МУ ' эни сужи-д зориулсан бармакуудыг уншиж байснаа санаж байна. Тэр дуу хоолой нь дервиш уулсын оройгоос урсах голыг төсөөлж болохоор сонордуулахуйц, сэтгэл татам сонсогдсон юм. Энэ нь жижиг урсгалаас хэрхэн асар том, бараг амьд зүйл болж хувирахыг харах. Сүрлэг барилгууд, асар том цамхаг, нэгээс илүү дайралтыг тэсвэрлэх чадвартай хана бүхий хот өөрөө шүлэг дуулах эрхтэй байв. Тэр үед шире Гиладкан МУ ' инид хандаж: Тэр Жучистаны талаар ижил төстэй зүйл зохиож чадах уу? гэсэн асуулт тавьжээ. Яруу найрагч толгойгоо сэгсрээд нүдээ доошлуулан хэлэв:

— Би зохистой биш.

Гэхдээ хотод өөр хаанаас ч олж харахгүй олон зүйл байсан. Жочи улусын Хятад мэргэдийн хүчин чармайлтын ачаар дэлхийн өнцөг булан бүрээс ургамал цуглуулсан дор хаяж өргөн гудамж, өргөн талбай, гайхамшигтай цэцэрлэгүүд.

Түүнд цаг хугацаа байхгүй хэвээр байгааг мэдээд үдшийн бүрийд хотын найман хаалга (дэлхийн тал бүр дээр хоер) хаагдсан тул дервиш шөнө аюулгүй өнгөрч болох газар олохыг хичээв. Тэр үүнийг ганцаардсан модны дор олсон. Би тэнд очоод гал асаав. Тэрээр өвөг дээдсийнхээ сүнснүүд түүнд сүүлчийн заавар өгөх болно гэж найдаж сахиусанд дахин хүрсэн боловч хүйтэн байв.

Ажилтнуудыг газарт наалдуулж, хажууд нь суугаад дервиш тэр даруй унтав.

Маргааш нь Шилийн Гиладкан голын усны гадаргуу дээр ирэв. Би их Монголчуудын хуучин боолуудын хуучин өдрүүдэд барьсан чулуун гүүрийг олсон. Хот руу давхиад олны хольсон.

Хаалган дээр, тэр зогссон, түүнчлэн хүн бүр хот руу явж байна. Bagatur turganov, хоер хүн хамт, аажмаар дамжуулан бологсод зөвшөөрөх, Эхний гайхаж яагаад нэг буюу бусад Juchistan гэж байна. Эргээд дервишэд ирэхэд тэр цайвар болжээ. Хааны ордонд гуйлгачин дүр төрх нь ихэвчлэн сайн зүйл авчирдаггүй байв. Тэр яагаад Ширэ Гиладкан энэ удаа ирсэнийг асуусангүй. Тэр хол зайд зогсож байсан хоер дайчныг гарынхаа долгионоор дуудав. Галт зэвсгээр зэвсэглэсэн, mayungir-аас хавтан хуяг дуулга нь, тэд нэн даруй мастер хүртэл гүйж. Тэд захиалга хүлээж хөлдөөсөн, сунгасан.

«Нэр хүндтэй дервишийг ордонд аваач» гэж Багатур тушаав.

Ширэ Гиладкан инээмсэглэв. Энэ арга хэмжээ нь түүнтэй холбоотой гэдгийг тэр ойлгосон. Дервишийн нүдэн дээр хүмүүс ихэвчлэн янз бүрийн хүсэлт гаргаж, дараа нь нэг цаг хагас үргэлжилсэн ордон руу явах зам нэг өдөр сунав. Түүнээс гадна, хотод сүнснүүдтэй харьцдаг хүнийг зогсож чадахгүй хүмүүс байсан. Энд өмнөх шигээ нүүдэлчдийн амьдрах орчноос ялгаатай нь хуучин бурхдад зориулсан шүтлэгүүд нууцаар оршин тогтнож байв. Ялангуяа Арабчууд, тэд ямар нэг байдлаар Аллах татгалзах хүсэхгүй байгаа юм бэ. Хан Улукбек албадан байсан, учир нь тэд зөвхөн хотод төдийгүй ханлиг улсад маш их ашиг тус авчирсан тул үүнд анхаарлаа хандуулахгүй байв. Тэд болон хятадууд өөрсдийн ертөнцийг сайжруулсан. Монголчууд эх дэлхийдээ байхгүй гэж Жочи мэдэгдсэн нь тэд байв.

Хотын хамгийн том барилга, үнэхээр бүх дэлхий дээр Монголчуудын итгэж байсан шиг хааны ордон байв. Үнэнч сэдвүүдийг хүлээн авах асар том танхим, хоер зуун өрөө, хагас нь эмэгтэйчүүдийн байр байв. Ямар ч байсан, Хан Улукбек, түүний насыг үл харгалзан, тэр аль хэдийн ес дэх арван жилд байсан бөгөөд тэр залуу татвар эмсийн компанид шөнө бүр өнгөрөөхийг илүүд үздэг байв. Захирагч үнэхээр хайртай цорын ганц эмэгтэй бол Түүний анхны эхнэр байсан боловч Хонгорзул гурав дахь хүүгээ төрүүлсний дараа Амьтны хүсэл тэмүүлэл (зөвхөн нэг платоник үлдсэн) алга болжээ. Хан түүнийг хөөж, бүр өөрөөсөө зайлуулсангүй. Заримдаа би ч гэсэн тухайн нөхцөл байдалд хэрхэн ажиллах талаар түүнтэй зөвлөлдсөн. Гэхдээ харамсалтай нь арав орчим жилийн өмнө Хозгурзул нас барж, Улукбек бүрэн ганцаараа байгаагаа мэдэрсэн. Одоо охидын өмнө зогсож байхдаа тэр эдгээр хэдэн зуугаас алийг нь сонгох естойг гайхаж байв. Туужаа, Бадрал, Чойжил эсвэл магадгүй Кыз-тугмас уу? Бүр саяхан арван есөн настай болсон. Хүн бүр төгс төгөлдөр юм, тэгэхгүй бол яагаад гаремаа нөхсөн хүн Айтек жил бүр ард түмнээ дэлхийг тойрон аялуулах болов. Хан Улукбек гоо үзэсгэлэнгийн урт эгнээний дагуу алхаж, хааяа нэг эсвэл нөгөө рүү харав. Сайхан, Дулмаа эсвэл Зхан уу? Тус бүр өөрийн гэсэн давуу болон сул талуудтай байдаг. Энэ нь нэг орондоо энхрий байна, харин chatty. Тэр хүйтэн, гэхдээ бурханлаг. Нөгөө нь юу ч хийхэд бэлэн байдаг, гэхдээ нэгэн зэрэг залхуу байдаг.

Улунбек хар нүдтэй гоо үзэсгэлэнгээр зогсов. Түүний үс нь олон тооны pigtails-д сүлжсэн, сүүний үнэр нь түүний биеэс гардаг. Хан түүнийг анх удаа харж байгаа юм шиг түүн рүү харав.

— Өнөөдөр. Чи» гэж импери хэлээд эргэн гарцгаав.

Охины нүд гялалзаж байв. Сонголт хийсэн байна.

Тайган Хан Улукбекийн хаалгыг онгойлгов. Захирагч хэсэг зуур Ч гэсэн гэнэт харамсаж байв. Өөрт нь хэзээ ч үл хамаарах зүйлд шунахгүйн тулд би азгүй хүнийг кастратлах хэрэгтэй болсон. Тэр өрөөнөөс гарав. Ханийг байнга дагаж явдаг дөрвөн Тургагийн нэг нь ч тэнд харагдаагүй тул хаалга тэр даруй түүний ард хаагдав.

Одоо Хан Улукбек хаан ширээний өрөөнд явж байв. Тэнд тэр Суибашитай уулзах гэж байсан. Түүний хяналтан дор улус дахь нөхцөл байдал хурцадмал байсан тул хөвгүүд нь тэдний бүх зөрчилдөөнийг энх тайвнаар шийдэж чадахгүй байв. Урнур, манер, Өлзий нар хоорондоо үргэлж дайтаж, бүх төрлийн шалтгаан, шалтаг олж байв. Гэхдээ Улукбек аль хэдийн хөгширчээ. Тэр энэ ертөнцөд хэр удаан амьдрах естой вэ? Нэг жил, хоер, тав уу? Мөн энэ нь Хуучин хөвгүүдийн найдах боломжгүй юм.

Хоер тургадус түүнд зориулан цэлгэр танхимын хаалгыг нээж, захирагчийг давшлав. Тэдний дөрвөн хань ханийг дагаж, хаан ширээний ард байраа эзэлжээ. Хан Улукбек хананд очиж хүрэв. Эдгээр чулуунууд энд нэг удаа Түүний хэлсэн Жочигийн үгийг санаж байв.

«Чи ямар хүйтэн юм бэ «гэж захирагч үглэв,» Гэхдээ би чиний ард аюулгүй байна. Харамсалтай нь би ч бас үхэх тавилантай юм байна» гэж Хан өрлөг рүү гараа гүйлгэн, тэднийг харвахыг оролдож байгаа юм шиг «Харамсалтай нь, та ч, миний үнэнч кешикет ч зайлшгүй зүйлийг зогсоож чадахгүй. Би бол аль хэдийн хөгширсөн.

Улукбек хаан ширээнд ойртов. Түүнд хүрэв. Тэр нэг минутын турш гарын түшлэг дээр налан зогсож, дараа нь суугаад Суибаши түүн дээр даруй ирэхийг чангаар хашгирав. Ингэж амжаагүй байхад Хан хөвгүүдийнхээ тухай дахин бодлоо. Энэ нь түүнтэй нэг удаа ижил байсан. Зөвхөн ах дүү нар дараа нь өвөг дээдсийнхээ Сүнсний зөвшөөрлөөр Улукбекийг залгамжлагч гэж нэрлэсэн эцгийнхээ хүслийг биелүүлэв. Гуйжи түүнээс нэг насаар дүү Сүижо гурав, Шахрух таваар байв. Үүний зэрэгцээ тэд хамгийн бага нь ганцхан ээжтэй байв. Зөвхөн Улукбек л түүнийг үгийн дундаас үргэлж ойлгодог байв. Тиймээс эцэг нь түүнийг залгамжлагч гэж дуудахад тэрээр эргэлзэлгүйгээр Суибашигийн байр суурийг Шахрухт амлав. Үгүй ээ, тэр нөгөө хоер ах дүүгээ гомдоогоогүй, нэгийг нь шүүгчээр томилж, уламжлалын дагуу ах нь шийтгэгдэхгүй есөн гэмт хэрэг үйлдэхээ амлаж, нөгөөг нь эд баялгаар бэлэглэв…

Энэ хооронд Туаргаудас хаалгаа нээж, Суибаши танхимд орж ирэв. Тэр сэнтийнээс хоер метр зайд зогсоод мэхийн еслов.

«Гэхдээ Шахрух огт өөрчлөгдөөгүй» гэж Улукбек бодоод» олон жил болсон ч залуу харагдаж байна. Магадгүй тэр дэлхий дээрх хүчийг шилжүүлэх естой юу? Хүлээн авагчийг томилох уу?»

Суибаши захирагч руу хараад юу хэлэхийг нь хүлээж байв. Хан ах руугаа харлаа.

— Надад нэг асуулт хариулаач, Шахрух аа? — тэр асуув.

— Тийм Ээ, Хан.

— Надад хариулаач, Шахрух аа, хүүхдүүд минь хэзээ хоорондоо зодолдохоо болих вэ? Тэд хүмүүс биш юм шиг, гэхдээ ямар нэгэн өлсгөлөн jackals. Тэдэнд юу дутагдаж байна вэ?

— Ах дүү бид хоер байнга дайсагналцдаг байсныг Улукбек санаж байна уу…

— Гэхдээ… Хонгорзулаас болсон юм. Тэр жил Юрги өөрийгөө гэрлүүлэхийн тулд түүнийг хулгайлсан гэдгийг би санаж байна.

— Мөн та надад тусламж хүссэн, учир нь та багаасаа л надтай үргэлж найзууд байсан.

— Өө, тиймээ. Би чиний төрөхийг хүлээж байснаа санаж байна, Шахрух. Манай ээжийн төрүүлж өгсөн Юрт орчимд би гүйж очсон юм. Би тэр үед чамайг хэн ч гомдоохгүй байсан. Бид тантай хамт хээр талд хэрхэн явж байснаа санаж байна…

— Та үхлийн тухай бодож байна уу, Хан Улукбек?

— Түүний тухай, ах. Түүний тухай. Би аль хэдийн хөгширсөн. Урьд нь хээр морь унаж байсан он жилүүд…

— Тэгэхээр Би бас залуу биш. Шахрух ах нь хаашаа явж байгааг таах гэж хэлэв. «Зөвхөн, Их Хаан минь, чи намайг ингэж дуудаагүй.

«Үүний төлөө биш» гэж Улукбек хэлэв. — Би хүүхнүүдийг болиулах гэсэн юм.

«Гал, хүчээр уу?»

— Өөр гарц байхгүй бол тийм ээ. Тиймээс keshiketov бэлэн.

Суибаши их санаа алдав. Тэр дайтаж буй ах дүү нар дээр үргэлж хичээх хэрэгтэй болно гэдгийг ойлгосон. Шахрух хан хөвгүүд саяхан хэрхэн тэмцэж эхэлснийг харав. Uluses-ийн нэг овог аймгуудыг дайрч, ялагч нь эрэгтэй хүн амыг бүхэлд нь тайрч, зөвхөн эмэгтэйчүүд, хүүхдүүдийг амьд үлдээхийг бүрэн хичээв. Мөхөшгүй хувь заяа. Хэрэв тэд дайралтын үеэр үхэхгүй байх азтай байсан бол эмэгтэйчүүд татвар эм болж, хүүхдүүд нь бяцхан дайчид болж хувирсан бөгөөд үүний тусламжтайгаар нэг эсвэл өөр Хан ирээдүйд дэлхийг захирах гэж байв.

— Дайн бол төрийн өсөлт, уналтад нөлөөлж буй том үйл явдал. Суибаши хэлэв.

— Хан хөвгүүдийнхээ эсрэг хийсэн тоглолт тэднийг нэгтгэхийг албадах болно…

— Хэр удаан, — гэж Шахрух санаа алдав. «Бид тэднийг зоддог, эсвэл тэд биднийг зоддог.«Гэхдээ ямар ч тохиолдолд таны хүүхдүүдийн холбоо түр зуурынх байх болно. Манай аав танд санаа зовж байсан нь гайхах зүйл биш юм. Тэр тэнгэр өөд өргөгдөхөөсөө өмнө намайг түүн рүү дуудсан. Жинхэнэ дайн дажин хэзээ ч мэдэгдэж байгаагүй чамайг нүдэж байхыг Хан надад хэлсэн.

Улукбек нударгаа гарын түшлэг дээр цохив. Би suibashi shud-ийг харсан. Шахрух дүүгээ ийм хэмжээнд уурлана гэж бодсонгүй.

— Хан таныг тэрслүү цагт удирдах чадваргүй байх вий гэж айж байсан. Тэд ирснийг би харж байна“ гэж суйбаши санаа алдаад „харамсалтай байна, бид хоеулаа одоо хөгшин болсон.

«Хөгшин» гэж Хан зөвшөөрөв.

Сэнтийн өрөөний хаалга нээгдэж, ордны тургуудуудад тушаасан Богатур орж ирэв. Тэр мэхийн еслоод:

— Хан, Таны төлөө дервиш ирлээ!

— Дервиш үү?!

Улукбек цайвар болжээ. Сүнснүүд түүнд аль хэдийн илгээсэн нь гарцаагүй. Дервиш хотод хэзээ ч гарч ирээгүй, ордонд ямар ч шалтгаангүйгээр хамаагүй бага байв.

— Зогс! — Багатур дервишийг тушаав. — Би чамайг Их Хаанд тайлагнах хэрэгтэй байна!

Шилийн Гиладкан Нил ягаан болжээ. Энэхүү үнэ цэнэгүй кэш нь түүнд саад тотгор учруулна гэж тэр бодоогүй. Эцсийн эцэст Хан Улукбекийн жигшүүртэй нохой дервишүүд зөвхөн ордонд ирдэггүй гэдгийг мэддэг. Тиймээс» өвөг дээдсийн сүнснүүдтэй харилцдаг хүн» нь захирагч руу мессеж бичдэг. Гэхдээ, энэ нь байж болох юм, Ширэ Гиладкан өөрт нь тааламжгүй байсан ордны ес зүйг гаргах естой байв. Багатур сэнтийн өрөөний хаалгыг онгойлгон өрөөнд орлоо.

Үүнээс өмнө дервиш эхлээд харуулын даргын хамт гар хийцийн хивсээр чимэглэсэн урт коридороор алхах естой байв. Дараа нь цахилгаан шатыг таван давхарт, бараг дээвэр дээр гаргаж, дараа нь тагтан дээр алхаж, тэр хотыг бараг шувууны нислэгийн өндрөөс арван гурав дахь удаагаа биширдэг байсан бөгөөд зөвхөн Дараа нь газар хөлддөг.

Сэнтийн өрөөний үүдэнд зогсож байсан харуулууд Ширэ Гиладкан өмнө нь хэзээ ч харж байгаагүй. Энэ нь нэлээд боломжтой байсан тул хан нас ахих тусам сэжигтэй болж, дайчдыг байнга өөрчилж байсан гэж тэр шийджээ.

«Тэнэг „гэж дервиш бодлоо,“ маш тэнэг. Таныг харж хамгаалж байгаа хүмүүсийг мэдэх нь дээр. Хэдийгээр нөгөө талаас…»

Сахиус надад бодол санаагаа боловсруулах боломж олгоогүй. Энэ нь аажмаар халж эхлэв.

«Одоо биш «гэж гуйлгачин шивнэлээ,» одоо биш.

Түүний үг Тургуудуудын анхаарлыг татжээ. Тэдний нэгнийх нь гар нуруун дээр нь өлгөөтэй байсан карбинд өөрийн эрхгүй хүрсэн боловч одоо тэдний өмнө хэн зогсож байгааг санаж өөрийгөө цаг тухайд нь барьж авав.

Хаалгаар Багатур гарч ирмэгц чулуу дулаацахаа Болив.

«Хан чамайг харахыг хүсч байна» гэж тэр хэлээд дервишийг дотогш оруулав.

Ширэ Гиладкан цэлгэр танхимд орж ирэв. Тэр энд нэг бус удаа ирж байсан. Нэг удаа анх удаа түүнийг өмнөх хүн нь энд авчирсан. Дараа нь өвгөн Хан Улукбекийг өвөг дээдсийн сүнснүүд өөрсдөдөө зориулж шинэ дервиш сонгосон гэж мэдэгдэж, түүнийг хог хаягдал руу орохыг зөвшөөрөв. Дараа нь захирагч залуу хэвээр байв. Тэр үл итгэсэн байдалтай залгамжлагчаа харав. Тэр зүгээр л хүү байсан. Би өвгөнөөс чадах болов уу? гэж асуув. Дервиш тэр үед л инээмсэглэв.

— Эсвэл та, Хан, би түүнийг залуу биш байсан гэж бодож байна уу?

Улукбек чимээгүй хэвээр байв.

Түүнээс хойш ордонд олон удаа очсон. Би мэргэд, эрдэмтэд, Хан, мастеруудтай уулзсан. Тэр өвөг дээдсийнхээ хуваалцахыг хүссэн мэдлэгийг тэдэнд дамжуулсан. Сүнснүүд түүний тэнэг асуултуудын нэгийг асуухад тэд маш их зүйлийг мэддэг тул бүх шинж чанар нь мэдээллээр ханасан байдаг, гэхдээ зөвхөн гэгээрсэн хүмүүст хүртээмжтэй байдаг, гэхдээ үүнийг ойлгохын тулд та үхэх хэрэгтэй. Гэгээрсэн хүмүүс гэхэд Ширэ Гиладкан санал болгосон, тэд өөрсдийгөө хамгийн их ойлгоно. Тэр, дервиш бол амьд ертөнцөд л тэдний дуу хоолой юм. Түүний багш, Түүний нэр нь цаг хугацааны явцад санах ой нь устгаж байна, Энэ нь тэдэнд хэлсэн сүнснүүд байсан гэж мэдэгдсэн, dervishes, Хэрхэн гал буудлагын зэвсэг илүү төгс болгох. Тэд жинг хэрхэн өндөрт өргөхийг санал болгов. Энэ бол өөрөө явагч тэрэг бүтээх санаатай сүнснүүд байв. Хамгийн сүүлчийн зүйл бол дервиш өөрөө хотод хийсэн айлчлалынхаа нэг дээр хан хэлэв. Энэ бол зүгээр л захирагч, зарим шалтгааны улмаас татгалзсан. Ширил Гиладкан бясалгалын үеэр өвөг дээдсийн сүнснүүдэд энэ тухай мэдээлэхэд тэр тэднийг уурлахыг хүлээж байсан боловч гайхалтай нь ийм зүйл болоогүй юм.

Багш нь түүнийг анх удаа энд авчрахдаа Хан хүүхэд хэвээр байгаа тул сүнснүүдтэй харилцах боломжтой гэж мэдэгджээ. Тэдэнгүйгээр тэр одоо хэн болох байсан ч үгүй. Гэхдээ Хан «Шошго» хүлээн авсны дараа л захирагч үүнийг бүрэн мартжээ.

Шиле Гиладкан үзэгчдийг тойрон харав. Хан Улукбек өөрөө. Тэр нэлээд хөгшин болсон гэж тэр тэмдэглэв. Суибаши Шахрух бол ухаалаг, чадварлаг дайчин юм. Дөрвөн Тургауд, тэд хаан ширээний ард зогсов. Дервиш хаанд мэндчилгээ дэвшүүлж мэхийн еслов.

Улукбек суибашиг гараас нь хөтлөн танхимаас гаргахыг хүссэн боловч Ширэ Гиладкан:

— Тэгэлгүй яахав. энэ яриа та хоерт хамаатай. Тиймээс сүнснүүд тушаасан нь.

«Сайн байна» гэж Хан хэлэв. Түүний гараар тэрээр дервиш, суибаши нарыг хоеуланг нь хаан ширээний эсрэг суухыг урьсан юм.

Зөөлөн дэр. Үүн дээр суух нь таатай байна гэж дервиш тэмдэглэв. Тэр нүдээ аниад сахиусанд хүрэв. Чулуу одоо хүйтэн байсан. Сүнснүүд аль хэдийн мэддэг байсан байж магадгүй юм: тэр зорилгодоо хүрсэн. Улукбек Ширэ Гиладкан руу харж, түүнийг хажуу тийш нь эргэлдэж эхлэхийг хүлээж, ойлгомжгүй, ид шидийн үгс хэлсэн боловч ийм зүйл болсонгүй.

«Өвөг дээдсийн сүнснүүд уурлаж байна» гэж Ширил Гиладкан нүдээ нээхгүйгээр хэлэв.- Тэд Монголчуудын үр удмыг дотрын дайнд бие биенээ алахыг харахаас залхаж байна.

Хан ярихыг хүссэн боловч өөрийгөө хязгаарлав. Одоо түүнтэй ярьсан гуйлгачин биш, харин өвөг дээдстэйгээ харилцдаг хүн байв.

«Дэлхий дээр асар том, аймшигтай аюул заналхийлж байх үед «дервиш үргэлжлүүлэн» сүнснүүд үр удмаа нэгтгэхийг хүсдэг. Тэд jackals шиг тулалдахаа больсон боловч нийтлэг дайсны эсрэг хүчээ нэгтгэв.

Ах нар харц солилцов: Сүнсний элч ямар утгагүй зүйл ярьж эхэлсэн бэ? Тэгээд тэр нүдээ нээхгүйгээр тэдний хариу үйлдлийг харсан юм шиг хэлэв:

— Сүнснүүд таны үгийг аль болох нухацтай авч үзэхийг хүсдэг. Тэнгэрээс ирсэн муу ерын чөтгөрүүд дэлхийг байлдан дагуулж, Монголчуудыг боол болгон хувиргахыг мөрөөддөг гэж тэд мэдээлж байна.

Хан чичирч байв. Тэр Шахрух руу харав. Суибаши зөвхөн эдгээр тэрслүү цаг үеийн талаар яриагүй гэж үү?

«Гэхдээ…«бувтнав Улукбек. Ийм мэдээнээс хэл минь чилээрхэв. — Би аль хэдийн хөгширчихсөн. Тэгээд би чадахгүй…

— Сүнснүүд таныг хөгшин гэдгийг мэднэ, Их Хан Улукбек. Мөн таны хөвгүүд зүгээр л нийтлэг дайсны эсрэг армийг нэгтгэж чадахгүй байна.

— Тэгээд бид яах естой вэ? — ах нь хамтад нь хэлсэн.

Дервиш нүдээ нээв. Нэг секундын турш гарч ирсэн хий үзэгдэл хаа нэгтээ алга болжээ. Толгойд минь бүрэлдэж байсан үгс ууссан. Тэр эхлээд Суибаши, дараа нь их хаан руу харав. Тэр инээмсэглэв.

«Сүнснүүд надад тэмдэг өгнө гэж мэдэгдсэн. Таныг нас барсны дараа ханлиг улсыг захирах хүнийг зааж, эрхэм Улукбек. Одоо хөвгүүдийнхээ улусууд руу элч илгээх нь зүйтэй.

— Юуны төлөө? Хан сонирхон асуухад тэр даруй тэнэг хүн шиг санагдав. Тэр инээмсэглэн, «өвөг дээдсийн сүнснүүд Миний хөвгүүдийг энд ирэхийг хүсч байна уу?»

«Тийм ээ» гэж шире Гиладкан хариулав. Тэр дэрнээс босов. Тэр Хан руу харж, Улукбек түүний нуруун дээр гүйж байсан goosebumps байсан тул үүнийг анхааралтай хийв. Энэ нь дервиш түүн рүү харж байгаа юм шиг байсан, Гэхдээ өөр хэн нэгэн, нууцлаг, нууцлаг. Энэ дүр төрх нь Түүний хувцасны доор хаа нэг газраас ирсэн юм шиг санагдаж байв. — Тийм ээ, — гуйлгачин давтан хэлэв: — сүнснүүд таны хөвгүүд, улус хотод амьдардаг хүмүүс, хотод амьдардаг хүмүүс, ордонд амьдардаг хүмүүс нэг дор цуглараасай гэж хүсч байна. Мөн тэд танд бүх зүйлийн талаар бүх зүйлд хоер сар өгдөг, Хан.

Тэгээд гарав. Хэн ч dervish зогсоож зүрхлэх.

Өглөө нь Сумум Бей хүү Кайрат майхнаас гарав. Хэсэг хугацаанд би цагаан үүлтэй хөх тэнгэрийг ширтлээ. Тэнд хоер том бүргэд өндөр эргэлдэн байв. Yagycha — ийн анхны бодол байсан-Энэ бол тэмдэг юм. Хоер ханийн хоорондох тулаан өнөөдөр болох юм.

Амьд үлдэх үү эсвэл үхэх үү гэж Кайрат бодлоо.

Энэ хооронд Хан Урнурын хуаран сэржээ. Амьдрал аль хэдийн бүрэн дүүжин байсан. Ягичи овгийнх нь дайчин өвсөн дээр тонгойж буу ачиж байхыг харав. Зөвхөн хоер цохилт, Гэхдээ тэд дор хаяж хоерыг өвөг дээдэст нь илгээхэд хангалттай. Дайчин Кайратын харцыг мэдэрч, инээмсэглээд гараа даллав. Өөр нэг батир түүний эсрэг талд сууж, шалгагчтай хууртаж байв. Гүү нь Юрийн баруун талд бага зэрэг найгаж, ягичи өөрийн эрхгүй эргэв. Каиратын хүүгээс арай ахмад маш залуу хабуту мориныхоо морины уяан дээр эргэлдэж байв. Нохой хуцаж гүйв.

«Тэгээд тэр хаанаас ирсэн юм бэ „гэж Кайрат бодлоо,“ нохой энд юу хийж байгаа юм бэ? Энэ idyll удахгүй дуусах нь харамсалтай. Буу архирч, сум исгэрч, морьдын хөл доороос хөх тэнгэрт тоос манарч, Юлдуз өтгөн үүлэн дунд алга болно.»

— За, чи унтаарай, ягичи, — Хан Урнур түүнийг мөрөн дээр нь алгадаад хэлэв (Кайрат хөрш Юрт хотоос хэрхэн гарч ирснийг анзаарсангүй). — Тэмцэл удахгүй болох бөгөөд үүний дараа олон хүн амрах боломжтой болно.

Yagichi ойлгож толгой дохив. Удалгүй тэр өвөг дээдсийн дунд байж магадгүй юм. Дайчин яагаад ч юм энэ тухай бодоогүй. Амьдрал нь зугаа цэнгэл мэт санагдаж байсан бөгөөд үүнд зөвхөн нэг дүрэм байсан: «Хэрэв та биш бол та!». Энэ нь өөр байсан. Ихэвчлэн Хан Урнурын жагунууд хөрш зэргэлдээ улусын аль нэгэнд харьяалагддаг бусад овог аймгуудын лагерь руу нисдэг байв. Бүх эрчүүдийг цэвэрхэн тайрч, эмээл дээр хэзээ ч байгаагүй бага насны хүүхдүүд, эмэгтэйчүүд л амьд үлддэг. Тэд тэднийг бүрэн дүүрэн авч, аль болох хол аваачсан. Хан нь гадаадын овог аймгаас амьд дайчдыг орхих боломжгүй гэж үздэг байв. Гэхдээ ихэвчлэн тэдний үхлийг Урнур ах нар өшөө авдаг байв. Тэд хантай яг адилхан зүйл хийсэн: Тэд дайчдыг цуглуулж, хилийн жижиг суурин дээр цохив. Кайрат түүний байшин эдгээр бүсээс хол байсанд баяртай байв. Гэхдээ саяхан ийм жижиг дайралтын уламжлал гэнэт дуусав. Өглөө нь хоер сарын өмнө Хан Мзнараас элч ирэв. Урнур ах энэ харилцааг нэг удаа тодруулахыг санал болгов. Кайратын бодож байсанчлан тэр залуугийн цэргүүдийг ялна гэж найдаж байсан бөгөөд хэрэв дүүгээ өөрөө алахгүй бол ядаж түүнийг бүрэн дүүрэн авна гэж найдаж байв.

— Яв, хуягаа тавь, зоригт батыр Кайрат.

Ягичи мэхийн еслоод майхан руу буцав. Тэрээр баруун хэсэгт зогсож байсан цээжийг нээж, ойролцоох цээжин дээр нь тавьсан: хуяг, дуулга, түүнчлэн карах — хэдэн арван жилийн өмнө Жучистанаас ирсэн Хятадын мэргэдийн зохион бүтээсэн галт зэвсэг. Карахом нь каражадагаас хоер дахин том байсан бөгөөд нэг удаад арван удаа буудаж болно. Kairat түүний хуяг дуулга дээр тавьж, дараа нь Түүний бүс нь бүслүүр хавсаргасан, нь тэр даруй broadsword чихмэл, ямар нэг зүйл, энэ нь сайн хуучин илд үргэлж карахом үлдсэн ямар ч сум байгаа үед гараас гарт тулаанд гарч тусалдаг. Баруун талд нь гулда бүсэндээ чихмэл — ямар ч дуулгыг хэсэг хэсгээр нь цохих чадвартай төмөр шийдэм. Тэр гуталдаа хутуг хутга чихэв. Тэрээр Хан Мзнерийн ард түмэнд бууж өгөхөөс илүү хоолойгоо зүсэхийг илүүд үзнэ. Үхэл бол монголчуудын хувьд хамгийн сайн шагнал, ялангуяа түүнтэй хамт хэд хэдэн өрсөлдөгчөө авбал. Кайрат хэзээ ч Хан Мзнарын улусаас ирсэн хүмүүсийг дайснууд гэж үздэггүй байв. Ханчууд дайтаж байгаа ч дайчид биш. Гэхдээ тэдний засаглалын эхэн үед зохион бүтээсэн ах дүүсийн цэргийн ердийн үйлдлүүд нь жирийн цэргүүдийн дунд үзэн ядалтыг өдөөж байв. Ягичи Хэрэв Хан Мзнарын энэ саналд зориулагдаагүй бол энэ сөргөлдөөн юу болсон нь тодорхойгүй байна гэж айж байв. Кайрат цээжин дээр суугаад өшиглөж авав. Энэ нь сайн ачаалагдсан эсэхийг би шалгасан. Үүнийг хийхийн тулд бид сум оруулж байсан нь гайхалтай машин нь төхөөрөмжийг гаргаж байсан (Тиймээс мэргэд karakhom богино төмөр сум хочтой). Би дотор нь арав орчим ширхэгийг тоолоод инээмсэглэв. Тэрээр Хан Мзнарын дайчидтай тулалдахад бэлэн байна. Тэрээр гулдугийн хажууд өлгөсөн тусгай хэрэгт каракийг чихжээ. Тэр малгай дээрээ тавиад майхнаас гарав.

Кайрат өөрөө тулалдаанд морь бэлтгэхийг илүүд үздэг байсан бөгөөд энэ нь тулалдаанд маш их хамааралтай байсан тул та хамгийн тохиромжгүй мөчид муу бэлтгэсэн эмээлээс унаж болно. Тиймээс ягичи эхлээд морьдоо зөөлөн илж, дараа нь чихэнд нь хэдэн үг шивнэж, дараа нь майхны хэвтэж байсан эмээл дээр очив. Бүх нүүдэлчдийн эмээл шиг модон арал, нуман нумтай, сийлбэрээр чимэглэсэн байв. Цамц нь эсгий, арьсаар хучигдсан байв. Гэхдээ энэ бүхнийг морин дээр тавихаасаа өмнө Кайрат амьтны нуруун дээр эсгий цамц тавьж, үүний дараа л эмээлийг суулгаж, гэдсэн доорх оосорыг чанга чангалав.

— Би чамайг бэлэн байгааг харж байна, ягичи! Хан Урнур түүн дээр ирж хэлэв.

Кайрат улусын захирагч руу харав. Түүний хуяг дуулга адил. Энэ нь бүсэнд, нэг тохиолдолд карахтай хамт бэхлэгддэг. Хажуу талд нь нэг талдаа иртэй хутга-helme байна. Ягичагаас ялгаатай нь Хан илүү энгийн зэвсгийг илүүд үздэг байв. Урнур толгой дээр нь алтан дуулга байв. Гэнэт захирагч хөх тэнгэр өөд хараад,:

— Би өвөг дээдстэйгээ ярилцах юмсан. Тэд намайг хэзээ ч хойш намайг үл тоомсорлож байх шиг байна, dervish хамт, хориотой нутаг дэвсгэрийг орхисон.

Кайрат толгой дохив. Үүнтэй ижил бодол өөр ахыг эзэмшсэн байх магадлалтай. Хааяа Урнур өвөө — Хан Бяслан зүүдлэнэ. Тэрээр ач хүүдээ энэ эсвэл тэр нөхцөл байдалд хэрхэн ажиллахаа зөвлөв. Энэ нь нэлээд боломжтой гэж ягичи санал болгов, Энэ нь ах дүүгийнхээ нүүдэлчдийн хуаранг үндсээр нь устгахыг зөвлөсөн өвгөн байв. Хан Урнурыг бүх ач зээ нараас нь илүү хайрладаг гэж боддог байсан. Тийм ээ, гэхдээ тийм биш байсан. Byaslan бүх гурван тусалсан. Тэр үүнийг ямар нэгэн байдлаар хачин байдлаар хийсэн. Кайрат зарим шалтгааны улмаас өвөг дээдэс нь хануудыг бие биенийхээ эсрэг тавьсан гэж эртнээс тэмдэглэж ирсэн. Ягичи тэр үед хөгшин хүн Улукбекийн сонгосон хүмүүст дургүй байсан гэж хүртэл санал болгов. Дайчин Жочи өөрөө тавьсан уламжлалыг санав. Эцэг нь өв залгамжлагчийн анхны эхнэрийг өөрөө сонгодог гэж хэлсэн. Зөвхөн Дараа нь тэр хүссэнээрээ хийж чадна. Узнара, Урнур Нар Хан Улукаас ялгаатай нь Улукбекийн хоер, гурав дахь эхнэр, нөхрийн хүүхдүүд байв. Хоер эмэгтэй хоеулаа Хан Бяслангийн эсрэг хуйвалдаж, тэр ч байтугай түүнийг алах гэж оролдсон гэж хэлсэн бөгөөд тэдний төлөвлөгөөг устгасан Хатун хонгорзулын хувьд байгаагүй бол тэдний санаа нь гарах байсан.

Хан Урнур өвөг дээдсийн сүнснүүдийн чимээгүй байдалд муу тэмдэг харав.

«Тэд над руу нуруугаа харуулсан уу?«тэр гэнэт хэлэв.

Yagichi чимээгүй хэвээр байв. Хариулт нь ямар ч байсан, Хан түүнд таалагдсан байх магадлал багатай юм. Өвөг дээдэс ах дүүсийг зорилгоо биелүүлэхээр зүтгэж байгаа нь үнэн бөгөөд Урнур хэрхэн хариу үйлдэл үзүүлэх нь тодорхойгүй байгаа тул захирагч өөрийн бяцхан оюун ухаанаар үнэнд хүрэх болно.

— Тулалдаанд бэлэн байгаарай, хонгор минь, ягичи. Өнөөдөр бид миний ах Mznera нь шалтгаан байна. Харин одоо нөгөө түшмэдүүд дээрээ очъе гэвэл яаж ажиллах вэ гэдгээ ярилцах хэрэгтэй.

Батыр Чойжи өглөөнөөс хойш тулалдаанд бэлтгэж байсан. Хан Урнур энэ тулаанд ялах естой гэдгийг тэр ойлгосон. Дараа нь улусуудын хооронд амар амгалан ирэх болно. Олон хүний амийг авч одсон зодоон жирийн нүүдэлчдэд хүндээр тусч байв. Энэ гайхамшигтай гариг дээр тэднээс өөр хэн ч байхгүй, хүссэнээрээ амьдрах боломжтой газар нутаг байхад яагаад тэмцэх естой гэж? Гэхдээ ямар ч байсан ах дүү нар хоорондоо тулалдаж байхад эдгээр хэсэгт амар амгалан байхгүй болно гэдгийг Чойжи ойлгож байв. Тэдний эцэг Хан Улукбек яагаад энэ дайсагналыг Түүний үгээр зогсоохгүй байгааг тэр гайхаж байв.

«Энэ бол Тэнгэрийн хүсэл» гэж Чойжи шивнээд каражада ачаалав. Тэр тэмцээнээр морьдоо эмээллэж байсан бөгөөд одоо эцсийн бэлтгэлээ хийж байгаа юм байна.

Тэр Ягичи майхнаас гарч ирэхийг харав. Тэр ч байтугай зоригтой командлагч Кайрат Бек түүн рүү хараад инээмсэглэв. Дараа нь Хан Урнур өөрөө том болж ирээд ягичитай ярив. Командлагч, захирагч нь хэсэг хугацааны дараа тулаан болох тал нутаг, тэгш тал руу харав. Чойжи өнгөрсөн шөнө бүх дайчдаа цуглуулан Хан Урнур толгод өөд мордож, майхнаа дараа нь босгосон тухайгаа хэрхэн дурсав:

— Монголчууд аа! Бид өмнө нь ийм их тулаан хийж байгаагүй. Анх удаа, бид хамтдаа ирэх болно, тулалдааны талбарт бие биенийхээ эсрэг, асар их цэрэг нь. Энэ тулаан бол бидний өсөлт, уналт юм. Хэрэв бид өгөх юм бол манай улус Ченгезийн царайнаас амархан алга болно!

Чойжи ханы ах яг ижил үг хэлсэн гэдэгт итгэлтэй байв.

Энэ хооронд Ягичи майхан руу явав. Тэр хэсэг хугацаанд алга болсон бөгөөд батир хуяг дуулга өмсөж байгаагаа ойлгов. Гайхамшигтай, зоригтой дайчин Кайрат Бек Юрт хотоос гарч, дайны морьдоо чиглүүлэхэд таамаглал үндэслэлтэй байв. Тэгээд бүх зүйл урьдын адил байсан. Хан цэргүүдээ эгнээндээ нэгтгэсэн бөгөөд яг ижил үйлдлийг батыр дайсны хуаранд ажиглаж байв. Урнур тэдний өмнө мөсөн голын цас шиг цагаан дээрээ уралдаж, дайчдад урам зориг өгөхийг хичээж хашгирав. Тэр үүнийг маш их урам зоригтойгоор хийсэн тул зарим морьтнуудын зүрх сэтгэлд Чойжи байсан бөгөөд энэ нь чимхсэн байв. Батыр эхнэрийнх нь царай, хоер бяцхан батыр толгойнд нь Юрт тойрон гүйж байв.

Чойжи гэнэт нэг өдөр хүүхдүүд нь бие биенийхээ төлөө явна гэж боджээ. Энэ нь нүүдэлчдийн уламжлалд байсан юм. Домог Чингис хаан хүртэл дүүгээ алсан гэж мэдэгдсэн. Учир нь тэр түүнийг Merkit-ийн үр удам гэж нэрлэдэг. Одоогийн хан хөвгүүд ч бас Жөчи, Чагатай нарыг хядав. Тэмүжиний үр удам хоорондоо хэрхэн тэмцэлдэж байв. Хан Урнурын эцэг Улукбек мөн тулалдсан боловч ах дүүс урьд нь одоогийнх шиг нээлттэй сөргөлдөөнд орж байгаагүй юм.

Батырыг эсрэг талаас гарахыг хүлээх л үлдэв (эцэст нь Хан манер тулалдааны өдөөн хатгагч байсан), Урнурын армиас дайчныг тулалдаанд сорьж байв. Энэ уламжлал хуучин байсан, одоо ч Жочигийн үеэс үлдсэн. Чойжи энэ хуулийг тэд зохиодоггүй байсан тул үүнийг зөрчих нь тэдэнд зориулагдаагүй гэж үздэг байв. Тэр хоер хормын дараа хэн ч юу ч зөрчихгүй гэдэгт итгэлтэй байх естой байв. Жижиг морьтой богино баатар дайсны армийг орхисон. Тэрээр Хан Урнурын цэргийн эгнээнд яаран очиж, бүх чадлаараа газарт жад зоов.

— Улаан Улусын Эзэн улустай дуэльд тулалдахыг хүсэхгүй байна. Чиний эсрэг Хан Урнур «гэж тэр бархирч, толгойн отрядын өмнө зогсож буй тууштай морьтон руу гараараа заав» гэж Түүний хамгийн ойрын ягичи Сапулихег илчилэв. Sapulikhe таныг хүлээж байна, Хан Urnur, эсвэл таны yagichi нэг.

Тэр морьтойгоо золгоод, өөрөө айрагдчихсан.

— За? Хан үнэнч жанжандаа хандаж хэлэв. — Бид Хэнийг илгээх вэ?

Хан Урнур өөрөө ах нь Түүний эсрэг гарч ирсэн бол сорилтыг хүлээн авах байсан. Гэхдээ нөхцөл байдал өөр байсан бөгөөд сайн дурын ажилтан байх болно гэж найдаж генералуудаа хараад баатар хайх шаардлагагүй болно.

«Хан» гэж чимээгүй ягичи Жахаганбу гэнэт хэлснээ» намайг! Захирагч ямар нэгэн ягичитай тулалдах нь зөв биш юм.

— Урагшаа яв.

Жахаганбу карах гаргаж ирээд Кайрат-бект өгөв.

«Үүнийг хадгал» гэж тэр хэлэв. — Би эргэж ирнэ, буцааж өг. Хэрвээ би эргэж ирэхгүй бол том хүүдээ хэлээрэй.

Тэрээр морьдоо ташуурдан дайсантай уулзахаар мордов.

Чимээгүй байдал хээр талд өлгөгдсөн. Хоер арми хоеулаа хөлдөв. Нэг нь сэвшээ салхи үлээж, хоер Хүчит азарга бие биетэйгээ уулзах гэж яарч буй дууг сонсож байв. Тайван үр дүн гарахгүй гэдгийг Чойжи ойлгосон одоо дайчдын нэг нь сэлүүхэн хээр талд хэвтэж байх нь гарцаагүй.

Гэвч бие биедээ огт хүрч чадаагүй учир морьтон зогсов. Sapulikhe өрсөлдөгч рүүгээ үл тоомсорлон хараад асуув:

— Надад нэрээ хэлээч, ягичи. Би өвөг дээдсээсээ Хэнийг илгээх хувь тавилантай гэдгээ мэдэхийг хүсч байна.

— Бид энэ тухай харах болно, ягичи, — түүний дайсан инээмсэглэв, — миний нэрийг Жаханганбу гэдэг! Irig-bek-ийн хүү.

Sapulikhe чичирч, гэхдээ нэр нь түүнд танил санагдсан дүр төрхийг өгөөгүй. Аав нь Нэгэн удаа Жаханганбугийн эгч Дурагэйтэй залуу дайчинтай гэрлэхийг оролдсон гэдгийг өрсөлдөгч нь яагаад мэдэх естой гэж.

Морь нь yagichi-ийн дор өссөн. Түүний нүдэнд гал дүрэлзэв. Хэсэг зуур энэ нь Түүний өрсөлдөгч Sapulikhe эмээл байрлаж хэцүү байсан бололтой. Дайчин түүнийг дарж, сөнөөгчийг гэнэт шидэв:

— Миний нэрийг Сапулихэ гэдэг.

Яриа дуусав. Хоеулаа өөр дээрээ эргэж ирсэн. Тэд нөхдийнхөө хашгираан дор мөр зэрэгцэн давхив.

Чимээгүй байдал хээр талд өлгөгдсөн. Жаханганбуугийн морь үхэхийг хүсэн найгаж, Сапулихегийн хар морийг дэмжиж байв. Ягыч нар хоеулаа сэлмээ скаббардаасаа сугалан авч, Спөрсийг цохиж, чанга дуугаар хурал руу яарав. Тэд ойртон ирж, тэр мөчид Жахаганбу ирээ өргөв. Ягичи өрсөлдөгчөө хагасаар нь хасах гэж байгаа юм шиг санагдлаа. Гэнэт алдар цуутай дайчны морь гэнэт өвдөг дээрээ унаж, ягыч Хан Урнурын троттер түүний дээр гарч ирэв. Сапулихе тал дээр spurs нь Түүний бүх хүч чадал нь түүний стээд хит болон морь нь squeal нь хүртэл өсгөн хүмүүжүүлсэн, yagichi амьдралыг хэмнэх. Ээлжлэн дуэлистууд цохив. Энэ нь тэдний sabers оч хачирхалтай байсан юм шиг санагдсан. Хэсэг зуур Сапулиха ир нь хагасаар салж магадгүй гэж бодлоо. Yagichi тэр тэнцүү сөнөөгч авах болно гэж бодож байсан юм. Тэдний аль аль нь чадварлаг дайчид байсан, тэд самбаа нь өөр хоорондоо муу биш байсан. Гэтэл хутга жаханганбу дээр хугалж, ирний үлдэгдлийг хаяж, төмөр шийдэм шүүрэн авчээ. Түргэн дүүжин. Яс хавталзаж байсан. Sapulikhe эмээл нь Swed, ир унаж, түүний толгойг шүүрэн, дараа нь Түүний нүүр нь түүний цуст гараа авчирч, эмээл гарч унасан.

Жаханганбу мориноосоо үсрэн бууж ялагдсан өрсөлдөгчөө бөхийлгөв. Тэр үхсэн. Тэрээр Сапулихагийн дуулгыг тайлж, Урнурын дайчид руу даллав. Ялалтын хашхираан армийн дээгүүр сонсогдов.

Жаханганбу эмээл рүү үсрэн хуарангийн зүг явж байтал буун дуу гарав.

Хан манер тулааны ялагчийг амьдаар нь зугтахыг зөвшөөрөхгүй гэдгийг Чойжи ойлгож байв. Тиймээс сонсогдож байсан цохилт нь тал нутгийг эхлээд бүрэн чимээгүй байдалд оруулсан боловч Дараа нь хоер Хансын хоригдлуудын хашгиралтаар нураажээ:

— Дайралт!

Хан Урнурын дайчид ташуураар хүлж, спөрсээр цохиж, хурал руу яарав.

Тод кафтан, шар хүрэм, улаан өнгийн малгай өмссөн морьтнууд сумны хурдтай уулзалтад нисэв. Sabers гарт, broadswords, болон ар ард харагдах karazhadu байсан. Зэрлэг, цоолох хашгиралтаар нүүдэлчид дайралт руу яарав. Тэнгэр морьдын туурайн дороос боссон тоос шороогоор дүүрчээ. Амьсгалахад хэцүү болж байлаа.

Чойжи овгийн бунчуктай хамт багийнхаа өмнө мордов. Зарим меркит түүн рүү яарч байсан, царай нь уур хилэнгээр гажуудсан, нүдэнд нь үзэн ядалт байв. Тэр батыр руу дөхөж очоод савлуураар цохихыг оролдов. Чойжи доджед, үүнийг цаг тухайд нь хийсэн: өргөн үг нь моринд бараг хүрч өнгөрөв. Хариу lunge… өрсөлдөгчийн толгой нь ногоон хээрийн зүлгэн дээр унав.

— Тараана, — ягича Азаргагийн дуу хоолой Түүний ард сонсогдов.

Тэгээд нуранги гэнэт хуваагджээ. Төв цохилт гол хэсгийг авч, тэмцэлд гацсан болсон. Нөгөө хоер далавч болох Барунгар, Зүүнгар Нар Хан Манерийн цэргийг баруун, зүүн тийш тойрч эхлэв.

Чойжи төвд үлджээ. Тэрээр хоер өрсөлдөгчийн цохилтыг няцааж, найз нөхөд нь бусад дайснуудтай тулалдаж янз бүрийн амжилтанд хүрсэн. Батир гэнэт нүднийхээ булангаас найзууд нь хэрхэн үхэж байгааг харав. Энд Карахомоос Джуги буудсан нь унаж, энд Бадма алуурчныг өргөн үгээр халсан нь ягичи Хан Манерыг зэвсгээ гараас нь унагаж, цуст Нүүрийг нь татахад хүргэсэн юм. Өөр нэг цохилт, Тэр богино морины хөл дор унав.

Буудлага агаарт дуугарав. Каражаду, карахомууд дуугарав.

Хан Урнур түүний дайчид тулалдаж байхыг толгодоос ажиглав. Тэр тайван байсан. Захирагч тусгай төхөөрөмжид дүүгээ ямар дэмий сандарч байгааг харав. Хан манер нэг нэгнийхээ араас нэг алдаа гаргасан бөгөөд Түүний сонгосон тактик буруу байгааг аль хэдийн ойлгосон бололтой. Цэргүүдээ татан буулгах тушаал өгөх гэж байгаа юм шиг санагдаж, Тэгээд Тэр Урнур, тэр тушаал өгөх болно:

— Тэдний эрэлд.

Гэхдээ манер үүнийг хийгээгүй ч гэсэн санаачлагыг гартаа авах боломжтой гэж найдаж байсан бололтой. Тиймээс Хан Урнур толгод дээрээс харж, гар аргаар байлдаанд дайчдыг нь хаяж, эсвэл хамгийн муу нь дайснуудыг нь мориноосоо чирдэг байв.

Хүн бүрийн хувьд гэнэтийн байдлаар захирагч цээжийг нь шүүрч авав.

— Танд муу санагдаж байна уу, Хан аа? — гэж ягичи Кайратаас асуув.

Ягичийн минганууд арай зайтай зогсож байсан бөгөөд довтлох тушаалыг хүлээж байсан бөгөөд тэд нөхдөдөө тулалдахад нь туслах эсвэл ухарч буй дайсныг дуусгах хэрэгтэй болно.

«Энэ бүгд зөв» гэж Хан Урнур хэлэв.

Кайрат инээмсэглэв. Юу ч болж байсан, Хан муу гэдгээ хэзээ ч хүлээн зөвшөөрөхгүй. Тэр ямар хүн бэ. Ягичи бумба хажууд бөө хэрхэн гарч ирснийг анзаарсангүй.

Тэр өвдөг дээрээ унаж, бөхийж эхлэв.

«Намайг уучлаарай, Хан! — тэр гуйсан. — Би байсан, би байсан…

— Энэ хангалттай! Бүү тат!

«Баруун зүг хар, Ай Их Хаан минь.

Каират бөөгийн зааж байгаа газрыг харав. Хээр талын агаар тоос шороогоор хучигдаж, морьтны жижиг отряд давхих шиг болов. Yagichi karakh нь шүүрэн. Кайрат санал болгосон байх магадлалтай, энэ нь хааны ахын илгээсэн морьтнуудын отряд байсан тул Урнурын төв байрыг эзлэн авч, бүхэл бүтэн армийг нэг цохилтоор цаазалжээ.

Гэхдээ дараа нь ягича амьдралдаа урьд өмнө хэзээ ч сонсож байгаагүй дууг сонсов. Зарим хачин амьтан архирч байгаа юм шиг санагдлаа. Үүдний танхим хүртэл ийм дуу чимээ гаргаж чадахгүй байв. Гар нь карахомд өөрийн эрхгүй хүрч, арьс нь металлын тааламжтай хүйтнийг мэдэрсэн боловч та энэ тоглоомоор ижил үүдний танхимыг буудаж чадахгүй. Энэ нь каражадын хувьд боломжтой хэвээр байгаа боловч зөн совин нь түүнийг гаслерыг алах чадваргүй гэж санал болгов.

Зуслангийн ойролцоо тоос манаргасан үүл. Архиралт гэнэт дуусч, төмөр тэргэн дээр сууж байсан хүний дүрс үзэгдэх болов. Кайрат ид шидээр удирддаг шаламгайд-хотод өөрөө хөдөлдөг тэрэг байдаг гэж бөө хүнээс сонссон санагдана. Одоо Түүний өмнө тэдний нэг нь байсан гэдэгт ягичи эргэлзэхгүй байв. Кайрат Урнур руу хараад ийм хачин тэрэг хараад гайхсангүй гэдгийг ойлгов.

Энэ хооронд нүүдэлчин шаламгайгаас бууж, Хан өөд гүйж, зүүн хөл дээрээ унав.

«Хан» гэж тэр хэлэв.

Урнур элч рүү харав. Тэр түүнийг хотод харсан. Keshiket Хан Ulukbek дор үйлчилж байсан. Урнурын толгойд бодол гялсхийж, аавд нь ямар нэгэн зүйл тохиолджээ. Ийм бодлоос түүний хуяг дээрх тунгалаг хавтан гэнэт дулаарсан боловч элч бүх зүйлийг сарниулав:

«Хан» гэж тэр давтан хэлэв. — Таны аав Хан Улукбек та болон таны ах Кенгизи хаант улсын хамгийн сайн дайнууд үхэж буй энэ шаардлагагүй цус урсгахаа зогсоохыг шаардаж байна.

Урнур дайчин руу харав. Дараа нь тэр харцаа тулааны талбар руу эргүүлэв.

— Хэрэв би зогсох юм бол ухрах тушаал өгвөл Миний дүү манер хөөх, амьд үлдсэн хүмүүсийг алах болно…

— Бас нэг элч нэгэн зэрэг хан Мэнэрт ирэв.

«Тийм ээ, гэхдээ тэр тушаал өгвөл Миний ард түмэн түүнийг хөөж эхлэх болно» гэж Хан Урнур хэлэв.

Захирагч гэнэт бодлоо. Тэр Каиратыг түүн рүү дуудав. Тэрээр ягичи-г Хан манер руу явахыг тушаахыг хүссэн боловч тэр үед Түүний харц тулааны талбар дээр унав. Түүний ахын дайчид ухарч эхлэв. Эхний бодол бол Минганчуудыг хөөж явуулах явдал юм. Хан хавтан хэрхэн дулаацсаныг цаг тухайд нь санаж байсан боловч эцгийнхээ илгээсэн элчийг харсны дараа ухрахыг тушаав.

Кайрат-Бек Хан Урнурын майхнаас холгүй зогсож, манерийн ухарч буй отрядыг өөрийн үнэнч жабгутай хамт ажиглав. Тулааны талбараас дөнгөж буцаж ирсэн Чойжи түүн дээр ирж, ягичитай мэндлээд олон жил болжээ.

— Юу болсон бэ? гэж дайчин асуув. — Хан Менеругийн дайчид биднийг эвдэх гэж байгаа юм шиг санагдаж, бага зэрэг чичирч, гүйх байсан ч гэнэт дайсан ухарч эхлэв. Тэдэнд давуу тал байхгүй мэт боловч бид хийсэн. Тэд морьдоо эргүүлж, төв байр руугаа яарав, бид хөөцөлдөх гэж байсан ч Ягичи Язим биднийг эргэж ирэхийг тушаав. Энэ нь үхэлтэй тэмцэж байсан бидэнд гэнэтийн зүйл болсон боловч дуулгаваргүй байхаас айж байв. Тулаан яагаад зогссон бэ?

— Их Хан улсаас элч нар ирлээ. Урнур, манер нарын Эцэг тэднийг аль болох хурдан Жучистанд ирэхийг шаардаж байна“ гэж Ягичи хэлээд „Тэгээд Хан Өлзий тэнд ирэх естой.

Чойжи ойлгож толгой дохив. Кайрат энэ залуу дайчинд таалагдсан. Тэрээр овгоос гаралтай бөгөөд Ягычагийн ах арвайгаас арай ахмад байжээ. Batyr эмээл сайн хадгалж, маш сайн karazhadu болон karakhom эзэмшдэг. Тэрээр ан хийж байхдаа нэг цохилтоор бондгор алж чадсан юм. Тэгээд түүнийг цохих, арван алхамаас, баруун нүдэнд. Sumum-bek гэж хэлдэг байсан шиг: ухаалаг залуу. Өөр нэг давуу тал, магадгүй сул тал нь үүнийг хэрхэн харах вэ гэдэг нь Чойжигийн сониуч зан байв.

— Энэ ямар амьтан бэ? — залуу батыр гэнэт шаламгайгаараа гараараа зааж хэлэв. — Би өмнө нь ийм зүйл харж байгаагүй.

«Энэ бол араатан биш» гэж Кайрат хэлэв. — Хүмүүсийг хол зайд морь шиг хөдөлгөх чадвартай механизм, гэхдээ үүнийг маш хурдан хийдэг. Энэ бол бөөгийн надад хэлсэн зүйл «гэж Ягичи тайлбарлав,» ойртоод харцгаая.

Тэд шаламгайд очив. Хэд хэдэн алхам хүрэхээс өмнө тэд зогсов. Үүний шалтгаан нь Их Хааны элчийн дүр төрх байв. Энэ нь аль аль нь дайчид, наад зах нь нэг алхам авч дараа, ариун нутаг дэвсгэрт орж болно гэж санагдсан, зөрчсөн нь тэд нас барах аюулд байна. Элчин сайдын хоердмол утгатай хариу үйлдлээр нотлогдож байна. Тэр бүс дээрээ өлгөөтэй байсан өргөн үгэнд хүрэв.

«Би бол Хан Урнурын ягичи» гэж Кайрат хэлэв. — Энэ бол миний дайчин, бид харахыг хүсч байна.

«Чи чадахгүй» гэж элч архирч, хамбаасаа өргөн үгээ сугалав.

Кайратад нэг үг хангалттай байсан тул Хан Урнурын цэргүүд гараа мушгиж, дараа нь түүнийг хойш нь чирэв. Дараа нь Ягичи, Чойжи нар гайхамшгийн механизмыг тайван шалгаж чадсан бөгөөд тэр ч байтугай түүнд хүрэх боломжтой байв. Зөвхөн Одоо Түүний өмнө Хан Манерын элч биш, Хан Өлзийгийн элч биш, харин Улукбек захирагчийн хүн хэвээр байв. Кенгизигийн захирагчийг уурлуулах нь Урнурын сонирхолд нийцэхгүй байна. Кайрат Чойжиг хойш нь татах гэж байсан ч үл ойлгогдох механизмаас нүдээ салгасангүй.

«Чойжи явцгаая» гэж Ягичи дайчныг холдуулахыг оролдов.

— Би эндээс гайхамшигтай араатан эдлэх болно, — batyr гэв, мянга анхаарлаа хандуулах биш.

«Энэ бол араатан биш «гэж элч үглэж, сониуч дайчнаас салж чадахгүй гэдгээ ухаарч,» гэхдээ мэргэдийн бүтээсэн механизм. Үүн дээр та морин дээрээс хамаагүй хурдан газар нутгийг тойрон хөдөлж болно. Түүний бие нь бидний өвөг дээдсийн морины сүнсийг агуулдаг.

— Тэгээд хэд вэ? Чойжи сонирхон асуухад, Тэр нийтлэг хэл олох наад зах нь зарим нэг боломж байсан гэдгийг ухаарч

— Тав.

Кайрат инээмсэглэв. Батирыг хоер дугуйтай энэ төмөр вагон дотор яаж жолоодож чадсан нь сонирхолтой биш болохыг тэр анзаарав. Гайхалтай нь ягичи ийм хачин бүтэц нь хажуу тийшээ хазайхгүйгээр тэнцвэрээ хэрхэн хадгалж байгаад гайхаж байв.

— Тэгээд яаж ажилладаг вэ? Чойжи харин хэвээрээ.

Элч эргэлзэв, тэр өөрөө энэ асуултын хариултыг мэдэхгүй юм шиг санагдлаа. Энэ нутагт Жочи улус гарч ирснээс хойш цаг хугацааны туршид мэргэдийн бүтээсэн бүх механизмын үйл ажиллагааны зарчим нууцлагдсан байдаг. Энэ нууцыг зөвхөн бөө нар эзэмшдэг байв. Энэ хооронд элч эхлээд Каират руу, Дараа нь Чойжи руу хараад батир руу хариулах гэж байв. Ханийн харуул гүйж очоод түүнээс сэргийлэв.

— Ягичи! — Тэр мэхийн еслоод, — Хан чамайг өөртөө шаардаж байна гэв.

Кайрат-Бек Чойжигоос явах естой байв. Хан Урнурыг уурлуулахгүйн тулд бараг л гүйсээр майханд хүрэв. Тэр үүдэнд зогсоод амьсгаагаа барьж, дүрэмт хувцсаа шулуун өмсөөд дотогш оров.

— Хан? Каират ЭЗЭН уруу ирж, өвдөг сөгдөн хэлэв.

«Тэнгэр чамайг надтай хамт Жучистан руу явахыг хүсч байна» гэж улусын захирагч хэлэв.

Кайрат өөрийн эрхгүй инээмсэглэв. Ханийн үгэнд түүний хариу үйлдэл анзаарагдахгүй байгааг тэр анзаарав. Урнур босож, ягича руу алхаж, мөрөн дээрээ хүрэв.

«Өвөг дээдэс юу хүсч байгааг би мэдэхгүй «гэж тэр хэлэв,» Гэхдээ та намайг өөрчлөхгүй гэдэгт би итгэж байна, миний үнэнч ягичи. Нийслэл рүү аялахад бэлэн болж, хамгийн үнэнч хүмүүсийг авч яваарай. Зам урт байх бөгөөд Их Хааны элчийн шаламгайн адил зайг хурдан туулах чадвартай механизм бидэнд байхгүй. Одоо яв.

Кайрат юу бодохоо мэдэхгүй майхнаас гарав. Тэр хэзээ ч нийслэл хотод байхыг мөрөөдөж байгаагүй — Juchistan-ийн гайхамшигтай хот. Зүүдэндээ л тэр зоригт Мингануудаар хүрээлэгдсэн цагаан морьтой хотын хаалгаар орж байна гэж заримдаа зүүдэлдэг байв. Ягичи ч элчтэй ярьж байсан Чойжи руу харлаа. Одоо л батыр шаламгайтай ойртож чаджээ. Энэ нь бага зэрэг санагдаж, Их Хааны дайчин Чойжид гараараа механизмд хүрэх боломжийг олгоно. Тийм зүйл болоогүй л дээ. Ягычаг майхнаас гарч ирэхийг хараад батыр ярихаа болив. Тэр Кайрат руу явсан.

— Бэлэн байгаарай, — гэж ягичи хэлээд түүнийг гарч ирэхэд, — маргааш чи надтай хамт Жучистан руу явах болно.

Чойжи Кайрат руу гайхан харав.

— Хан Урнур намайг түүнтэй хамт нийслэл рүү авч явдаг. Тэр надаас үнэнч хүмүүсийг авахыг хүссэн.

Батир инээмсэглэв.

Шилийн Жиладкан хотод арван таван хоног байсан. Үүнийг хийхийн тулд тэрээр Хан Улукбекийг хотын захад хаа нэгтээ жижиг байшин түрээслэж, хамгаалах зорилгоор кешикет өгөхийг ятгав. Арга хэмжээ авахаас өөр аргагүй болсон. Хотын оршин суугчид гуйлгачин зөнч Жучистаны хил хязгаарыг орхиогүй гэдгийг олж мэдээд түүнийг олжээ. Хэрэв энэ нь дервишийн байшингийн бүх хандлагыг цаг орчим хамгаалж байсан захирагчийн арбанчууд биш байсан бол нарийхан гудамжинд хөл хөдөлгөөн ихтэй байх байсан. Хоер дахь өдрийн орой сүлдэт хааны зарлигийг уншиж сонордуулав. Улукбек бошиглогчийн энх тайвныг зөрчсөн хэнд ч цаазаар авах ял заналхийлж байв. Захирагч өөрөө шире Гиладканыг ордондоо урих гэж оролдсон боловч ордонд хэд хэдэн удаа очсоны дараа тэр тийшээ яарсангүй, ялангуяа Хан түүнийг шөнө татвар эмсээс аль нь авах естойг сүнснүүдээс олж мэдэхийг ятгахыг оролдсоны дараа. Дервиш улукбекийг тэнэг гэж дуудахаас өөр юу ч хийсэнгүй. Дараа нь тэр ууртайгаар нулимж, архирав:

— Хүүхдүүд чинь иртэл чи миний хөлийг дахиж авахгүй.

Орхисон байна.

Хан Улукбек эхлээд шатав. Тэр гуйлгачны толгойг тасдана гэж хашгирч, дараа нь түүнээс арбануудыг зайлуулна гэж хашгирч, суибашитай ярилцсаны дараа л тэр зөнчийг ганцааранг нь орхижээ. Том захирагч улукбекийг өвөг дээдстэйгээ харилцах чадвартай бүх гариг дээр хүн олох магадлал багатай гэж итгүүлж чаджээ.

— Хөргөх, хэт халуун болохгүй. Та үргэлж гүйцэтгэх цаг хугацаатай байх болно. Гэхдээ санаарай «гэж Суибаши хэлэхдээ» өвөг дээдсийн сүнснүүд та болон таны үр удмаас амархан холдож чадна. Дервишийн үгийг санаарай.

Чөтгөрүүдийн довтолгооноос айх айдас нь захирагчийг хөргөхөд хүргэв.

«Итгэлтэй байна» гэж тэр бувтнав.

Үүний зэрэгцээ шире Гиладкан өөрөө ийм хаалттай амьдралын хэв маягийг удирдаж чадаагүй юм. Тэрээр өөрийн хүсэлтийг хэд хэдэн удаа биелүүлэхийг харуулын дарга буюрукт ятгажээ. Эхлээд тэр хотын одон орон судлаач руу явах естой байсан бөгөөд дараа нь гар урчуудын нийгэмлэгийн тэргүүн рүү хүн илгээх естой байв. Буюрук тэр үед дервиш зочидтой юу ярьж байсныг хэзээ ч олж мэдээгүй. Одон орон судлаач түүний гарт үл ойлгогдох жижиг зүйлээр гайхаж гарч ирэв. Маргааш нь хятадууд одон дээрээ өөрийгөө хаасан гэсэн цуурхал хотоор тархав. Түүнээс гадна, Хан Улукбекийн гурван хүү ирэх хүртэл дервиш буюрукийг уурлуулаагүй юм.

Маргааш нь их хаан хөвгүүдийг хотод байх тав дахь өдөр зөвлөл — Курултай хуралдуулахыг тушаав. Тэрээр хотын бараг бүх guilds-ийн төлөөлөгчдийг Түүнд ирэхийг тушаав. Хурал нь асар том дугуй танхимд болох естой байсан бөгөөд хаалганы яг эсрэг талд, хоер тургаудаар хамгаалагдсан, Хааны сэнтий зогсож байв. Түүний баруун гар талд хоер сандал байдаг: нэг нь хатунд зориулагдсан байсан бөгөөд үүнийг Улунбекийн хайртай эхнэр эзэлдэг байсан боловч нас барснаар суух эрх нь хоер дахь эхнэр / нөхөрт шилжсэн; Хоер дахь нь-үнэнч суибаши руу. Захирагчаас сандлын зүүн талд: гурав дахь эхнэр (Урнурын ээж) ба дервишийн хувьд. Хааны сэнтийгээс Хаалга хүртэл өргөн гарц байсан бөгөөд хажуу талд нь улус, шүүгч, бөө, сайд, мэргэд, ягыч, зуутын дарга, кешикецийн хэдэн арван удирдагч, эрх мэдэл нэхээгүй татвар эмсээс Хан Улукбекийн насанд хүрсэн хүүхдүүд, Дараа нь татвар эмүүд өөрсдөө болон guilds-ийн төлөөлөгчид байв.

Тав дахь өдөр эхлэхэд хүмүүс өглөө ордонд цугларч эхлэв. Хотын оршин суугчид эхлээд, дараа нь ордны оршин суугчид ирэв. Одон оронч Ван Тие мин, дервиш нар ордонд хамгийн сүүлд ирсэн юм.

Одон орон судлаач олон эх орон нэгтнүүдийнхээ нэгэн адил Чингис хааны өөрийнх нь хүслээр Жочи улус руу томилогдсон тэдгээр Хятадуудын удам юм. Нэгэнт танил бус гариг дээр тэд, тэр ч байтугай Арабууд нүүдэлчин амьдралын хэв маягийг хэрэгжүүлэхийг эсэргүүцсэн юм. Тэнгэрт баярлалаа, Тимуджиний хүү боломжийн хүн болж хувирсан, тэр саад болоогүй.

Ван Тие мин өөрөө хулсны иш шиг нарийхан байсан. Тэр Хэдийгээр Шиле Гиладкантай ижил настай байсан ч залуу харагдаж байв. Лю Ши Минийн өвөг дээдэс түүнтэй хамт дэлхийгээс Ченгези рүү санамсаргүйгээр аваачсан (дараа нь шилжилт гэнэт болсон) хүн орхоодойн хэдэн арван үндэс, ялам модны хэд хэдэн шороог авч явсан гэсэн хотын сурсан хүмүүсийн дунд цуу яриа гарч байв. Ургамал нь танил бус хөрсөнд үндэслэгдсэн.

Ван Тие мин хархны сүүл шиг урт, жижиг сахалтай гахайн сүүлтэй байв.

Гэнэтийн байдлаар дервиш одон орон судлаачийг тагтан дээр саатуулж, татвар эмсийн нэгнийх нь сүүлчийн хүү хаалганы цаана алга болохыг хүлээж байв.:

— Эрхэм Ван Тие мин Та юу гэж хэлэх вэ?

Одон орон судлаач зөнчийг гайхан харав. Түүний толгойд хөнгөн сэвшээ салхи үлээж, хэсэг зуур хятадуудад малгайгаа урах гэж байгаа юм шиг санагдав.

— Та миний авчирсан төхөөрөмжийг судалсан уу? Дервиш сонирхон асуухад Ван Тие мин толгойгоо гараараа атган харж байв.

— Би үүнийг судалсан. Хачирхалтай жижиг зүйл, нэлээд сониуч. Та сүүлчийн удаа хариулсангүй, Эрхэм шире Гиладкан, та хаанаас авсан бэ?

— Өвөг дээдсийнхээ сүнснүүдээс өгсөн миний хариулт танд тохирохгүй байна уу?

— Харамсалтай нь үгүй. Би эрдэмтэн хүн, жирийн нүүдэлчдийн хувьд жадугаар хүн.

Дервиш инээд алдав. Түүний өмнө зогсож буй одон орон судлаач нь илбэчин шиг биш, харин жирийн мэргэн шиг харагдаж байв. Ван Тие мин бөө гэх мэт ямар ч механизмыг ойлгож чаддаг байв. Гэхдээ зөвхөн тэд, тэр ч байтугай dervishes — ийг дуудаж болно-jadugyars.

— Та ван Тие мин, үүнийг ашиглаж болох уу?

— Би тодорхой асуудал олж харахгүй байна. Энэ нь хэрхэн ажилладагийг танд хэлэхийг хүсч байна уу?

— Тэгэлгүй яахав.

— Энэ бол харамсалтай.

«Надад хэрэггүй. Та үүнийг хэрхэн ашиглахыг бусдад зааж өгч чадах уу?

— Би чадна. Зөвхөн оюутан ухаалаг байсан бол. Би Тэгэх Естой Юу?

— Энэ нь зайлшгүй шаардлагатай. Гэхдээ удахгүй хараахан болоогүй байна уу?

Дервиш тагтны зах руу алхаж, доорх хотыг харав. Тэр санаа алдав. Оршин суугчид нь тэднийг ямар аюул заналхийлж байгааг хараахан мэдээгүй байв. Гэсэн хэдий ч энэ аюул нь зөвхөн Жучистан төдийгүй дэлхий даяар хамаатай байв. Ширэ Гиладкан ажил мэргэжил (сүнснүүдийн ямар нэгэн байдлаар хэлсэн абструз үг) удахгүй болохгүй гэсэн сүнснүүдийн үгийг санав. Дервиш энэ тухай хаанд хэлэхээс айж байв. Харуулд гарахаас илүү бэлтгэлтэй байх нь дээр. Энэ нь чөтгөрүүдийн цэргүүд Ченгези руу довтлохоос хэдэн жилийн өмнө байж магадгүй юм. Дервиш аймшигт чөтгөрүүд яагаад хэрэгтэй юм бол гэж гайхаж байсан ч хариултыг нь олж чадсангүй. Би бясалгалын үеэр өвөг дээдсээсээ асуух гэж оролдсон боловч тэд энэ талаар ярихыг хүсээгүй юм. Зөнч их санаа алдав. Тэр хээр талын шувуу шиг харж чадахгүй нь харамсалтай. Дараа нь тэр бүрэн урсдаг голын нөгөө талд тархсан гурван хуаранг харах боломжтой байсан.

— Тэгэхээр та зааж чадах уу? Ширэ Гиладкан дахин асуув.

— Би чадна.

— Би найдаж болох уу?

— Би чамайг хэзээ нэгэн цагт буулгаж байсан уу?

— Хэзээ ч үгүй.

Дервиш Ван Тие мин түүнийг хэзээ ч буулгаж байсныг санахгүй байв. Тэр үүнийг одоо ч, бага насандаа ч хийгээгүй. Одон орон судлаач шире Гиладканы үнэнч найз нь дервиш түүнд, Дараа нь арван таван настай хүү ирэхэд ч хэвээр байв. Ширэ Гиладкан өөрөө нийслэлд анх удаа эш үзүүлэгч болж гарч ирэхэд тэрээр урваагүй бөгөөд туслахаас татгалзаагүй. Гуйлгачин өөрөө өөрийгөө үл тоомсорлодоггүй: одоо, Дараа нь Хятад руу тусламж хүсэх. Заримдаа түүнд зориулж ямар нэгэн зүйл олох, заримдаа төхөөрөмжийг турших, эсвэл бусад эрдэмтдийг дервишийн үгийг нухацтай авч үзэхийг ятгах шаардлагатай болдог байв. Энэ нь ижил Ван Тие минийн зөвлөгөөний ачаар Хан Улукбек татгалзахыг оролдсон олон механик шинэлэг зүйлийг сурталчлах боломжтой болсон юм.

— Тэгээд миний танаас асуусан тэнгэрийн хэсгийг судлах хүсэлтийг яах вэ, Эрхэм Тие мин? — Ширэ Гиладкан өөр асуулт асуув.

— тийм ээ. Та миний анхаарлыг сансар огторгуйн тэр тодорхой салбарт татсан тэнгэрт баярлалаа, эрхэм дервиш» гэж одон орон судлаач шивнэв. — Чиний зөв байсан…

«Би биш,» гуйлгачин тасалдсан, «гэхдээ өвөг дээдсийн сүнснүүд. Тэд энэ салбараас бид аюулд орсон гэж надад шивнэлээ. Гэхдээ та тэнд юу харсан бэ?

— Нэг гаригаас нөгөө гариг руу шилжсэн гэрэл маш их. Тэд удахгүй Cengezi-д анхаарлаа хандуулах болно гэж бодож байна уу?

«Магадгүй» гэж дервиш нууцлаг хэлэв. — Ямар ч зүйл боломжтой.

Ширэ Гиладкан чимээгүй болов. Хан Улукбекийн үнэнч цэргүүд тагтны хамгийн төгсгөлд гарч ирэв. Тэд өөрсдийн чиглэлд явж, урт замыг бий болгосон.

«Чи бид хоер биеийн тамирын заал руу явах цаг болсон гэж бодож байна» гэж хятадууд хэлэв.

— Би чадахгүй, тэр зөвшөөрөхгүй, найз минь.

Тэд хаалга руу чиглэв.

Хан Урнур ах дүүсийнхээ нэгэн адил мянган хүнтэй жижиг отрядын хамт нийслэлд ирж, зүүн толгод дээр хуаран байгуулжээ. Тэр харуулуудыг тавьсан боловч ах дүү нарын нэг нь эвлэрэх болно гэж айлгүй, тэд нийслэлийн ойролцоо зориггүй байх болно, гэхдээ эдгээр газруудад хааяа гарч ирдэг зэрлэг амьтдаас биш. Би хот руу яарахгүй байсан. Их Хааны Жучистанд орох зөвшөөрлийг хүлээх шаардлагатай байв. Бусад бүх зүйлд «Чингис хааны Yasi» нь хот руу нэвтрэх тусгай дэг журамтай холбоотой байв. Эртний хуулийн дагуу хотод хамгийн түрүүнд орж ирсэн нь гаригийн захирагчийн ууган хүү, Дараа нь дунд, Дараа нь хамгийн залуу үр удам байв. Нэмж дурдахад зэвсгийг хотын хаалгаар орох хаалган дээр хүлээлгэн өгөх естой байсан бөгөөд энэ нь хүндрэл, саатал үүсгэсэн юм. Ах дүү нарын хамгийн залуу нь хүлээж байхдаа мэдрэлийг зүгээр л зогсож чадахгүй байв. Каират өглөө нийслэлээс элч ирэхэд үүнийг ойлгосон бөгөөд хан Улукбек хүүгээ, мөн бусад бүх хүмүүсийг ордонд хүлээж байсан гэж хэлэв. Тэрээр түүнтэй хамт гучин батирийн жижиг отрядыг л авахыг тушаав.

Чойжи ч сэтгэлээр унажээ.

— Бүү уурлаарай, батир, -гэж ягичи Кайрат-Бек хэлээд мөрөн дээр нь алгадав. — Хэрэв Хан намайг түүнтэй хамт авч явах юм бол би чамайг авахыг ятгах болно, хэрэв үгүй бол … — дайчин их санаа алдав, — хэрэв тэр намайг авахгүй бол тэр үргэлжлүүлэн, — Тиймээс санаа зовох хэрэггүй. Бид тантай хамт Жучистан руу ирэх болно, гэхдээ нэгээс олон удаа.

Хан Урнур элчийг сонсож, түүнтэй хамт хэнийг авч явах талаар бодож байсан ч хуаран амьдралаа үргэлжлүүлсээр байв. Нүүдэлчид морьдоо асарч, хүмүүжүүлж, нандигнаж ирсэн. Kairat-bek Morin huur-ийн дууг сонсов. Морины мөр болгон ашигладаг байсан нум хэрэгслийн дуу хоолой дүнсгэр сонсогдов. Yagichi нүдээ аниад сонсохыг хичээв. Уугуул хуарангийн алсын хараа миний толгойд шууд гарч ирэв. Энд өвгөн-Эцэг Сумум-Бек нь yurt-ээс гарч ирсэн бөгөөд зогсох, зогсох, зогсох, зайд орж эхлэв. Эдүгээгийн азарга дээр давхисан. Кайрат-Бекийн ах дүү хоер ямар нэг зүйлийн талаар маргалдаж байв; Тэр цагаан утаа униар, Ургалай руу хальтирлаа.

Хэн нэгэн ягичагийн мөрөн дээр хүрч, түүнийг зүүднээс нь буцааж авчирсан. Кайрат өөрийн эрхгүй өргөн үгэнд хүрэв. За больж, сугалж чадахгүй чадсан.

— Та ханийгаа үнэхээр алмаар байна уу? Урнур хэлэв.

Ягичи өвдөг дээрээ унав.

«Намайг уучлаарай, Хан. Би зүүдэлж байсан. Би байшинг санаж байсан тул үүнийг хүлээж байсангүй. Тиймээс гар нь зэвсэг рүү өөрийн эрхгүй хүрч ирэв.

— Өнөөдөр би сүнс дотор байна, — Хан инээмсэглэв, — Тиймээс би уучилж байна. Шийтгэлийн оронд Би өршөөл үзүүлдэг. Надтай хамт хот руу яв. Гараас гарт тулаанд ямар ч дайсантай харьцах чадвартай хамгийн найдвартай дайчдын хорин наймыг сонго.

— Чи айж байна уу?

«Тэнгэр ерөөсөн нэгэнд санаа тавь» гэж Урнур дуусахаасаа өмнө хэлэв.

— Баярлалаа, Хан.

— Аялалд бэлэн байгаарай. Тэнд «улусын захирагч гатлах чиглэлд заав» гэж ах нь аль хэдийн гарцаа эхлүүлжээ.

Тэр ярьж, майхан руу явав. Кайрат түүнийг явахыг харав. Хан зальтай, тэр өөрийн харуулуудыг сонгоогүй, гэхдээ бүх зүйлийг ягичи руу түлхсэн. Гэхдээ ямар нэг шалтгааны улмаас тэр — Кайрат, Язим эсвэл Азарг биш, багийг дуусгахын тулд томилогдсон. Гэсэн хэдий ч Kairat-bek шийдсэн, энэ нь хамгийн сайн зүйл юм. Эцсийн эцэст тэр Чойжиг түүнтэй хамт хотод аваачна гэж амласан тул боломж нь Түүний үгийг сахихад нь тусалсан юм.

Тэднийг бэлэн болж байхад дунд дүү нь бас гол гатлав. Хан Урнур уг төхөөрөмжийг нүүрнээс нь холдуулж, хүмүүсийг холын зайд ажиглах боломжийг олгосон гэнэ:

— Цаг нь болсон.

Гарц тийм ч удаан үргэлжилсэнгүй. Би Арсеналд арай удаан байх естой байсан. Энэ нь ордонд аль хэдийн болсон бөгөөд морьтнууд хотын гудамжаар явж байх үед болсон юм. Хяналтыг удирдсан буюрук бүх зэвсгийг гартаа авахыг шаарджээ.

Тэд курултай хуралдсан танхимд өөрсдийгөө олж харахад ягичи хоер дахь удаагаа цочролд орсон бөгөөд эхнийх нь хотыг тойрон явж байхдаа байв. Өрөөг царайгаар нь цохив. Тэнгэр өөд явсан Асар том багана, үй түмэн (энэ нь yagichi бололтой гэх мэт) Тэд аль хэдийн сууж байсан мөргөцөг тоо. Сийлсэн алтадмал сэнтий, хажуу талд нь хэд хэдэн сандал. Өнөөг хүртэл тэд хоосон байсан бөгөөд Их Хаан болон түүний ойрын хүрээлэлд зориулагдсан нь тодорхой байв.

Кайрат Урнурыг дагасан боловч Урнур удалгүй түүнийг зогсоов.

— Чи цаашаа явж чадахгүй.

Тэр сууж буй дайчид руу гараараа заав.

— Хаашаа явж байгаа юм.

Тэр үүнийг хэлээд ах дүү нар дээр очив. Кайрат Урнурын нүүрэнд хуурамч инээмсэглэл тодрохыг анзаарав. Тэр хамаатан садантайгаа уулзахыг хүсээгүй нь тодорхой. Ягичи өөрийн эрхгүй инээмсэглэв. Ирээдүйн Их Хаан Ченгези одоо тэнд сууж байсан байж магадгүй юм. Тэрээр вандан сандал дээр сууж буй генералуудыг хараад тэдний дунд Хан Өлзийгийн армийн мянга мянган цэрэг, Түүнээс гадна Сумум-Бекийн холын хамаатан болох Далантайг анзаарав. Тэр гараа даллан, ягичи түүнтэй нэгдэв.

Энэ хооронд танхим хүмүүсээр дүүрч эхлэв. Гурван шүүгч Кайратаар дамжуулсан. Нэг нь дайны гэмт хэрэгтэй холбоотой хэргийг, хоер дахь нь иргэний хэргийг, гурав дахь нь улусын хоорондох маргааныг шийдвэрлэсэн. Мэргэн хүмүүс дагаж, ихэвчлэн хятадууд, гэхдээ тэдний дунд хэд хэдэн Арабууд байсан. Дараа нь танхим чимээ шуугианаар дүүрч, Кайрат-Бек их хааны татвар эмсийн хүүхдүүд ирснийг ойлгов. Эдгээр нь зөвхөн Хан Улукбекийн дүр төрхөөр тайвшрах болно. Бүх зүйл яг ягичигийн бодож байсан шиг болсон. Хамгаалалтын ажилтнуудын нэг нь хаалган дээр гарч, захирагч ирснийг зарлахад чимээ намдав.

Хаалга нээгдэж, Хан Улукбек гайхалтай танхимд орж ирэв. Тэр зогсоод үзэгчдийг аажмаар харав. Тэрээр татвар эмсийн хүүхдүүдийг ямар нэг зүйлд буруутай мэт дургүйцэн харж, хаан ширээнд заларчээ. Тэгээд нэг ч үг дуугарсангүй, тэр суув.

«Би чамайг энд цуглуулсан «гэж Хан Улукбек богино хугацааны завсарлага авсны дараа» миний цаг ирснийг танд мэдэгдэх болно. Би урт удаан аялалд бэлэн байх естой, бидний өвөг дээдэс намайг удаан хугацаанд хүлээж байсан. Би хуучин бөгөөд ард түмнээ захирахын тулд мөрөн дээрээ байрлуулсан номлолыг авч явах боломжгүй болсон.

Кайрат өөрийн эрхгүй чичирч, тэр мэдээж захирагч ах нарыг ямар нэгэн шалтгаанаар дуудсаныг ойлгов. Хэзээ нэгэн цагт Сумум-Бек хөвгүүдээ хамтад нь дуудаж, цаг нь болсон гэж хэлэх болно. Дараа нь тэр хөгшин морь холбож, өвөг дээдсийнхээ сүнс амьдардаг ууланд очиж, сүүлчийн хоргодох байраа олох болно. Улирлын жаран гаруй ээлжээр амьдарч байсан бүх хүмүүсийг ижил хувь тавилан хүлээж байна.

Энэ хооронд Хан үргэлжлүүлэн ярьж байв:

— Харамсалтай нь, Гэхдээ би хүүхдүүдийнхээ дунд хэрүүл маргаан, дайсагналгүйгээр, амар амгалан, эв найрамдалтай дэлхийг бүхэлд нь захирч чадах өв залгамжлагчийг олж чадаагүй юм. Тиймээс би санал сонсоход бэлэн байна «гэж тэр одоо хамгийн том эхнэр болсон Хатун руу хараад» та юу гэж хэлэх вэ, Делба?

Кайрат захирагчийн эхнэр хүү Өлзий их хааны дүрд тоглохыг хүсч байгаа гэдэгт эргэлзэхгүй байв. Эмэгтэй сандал дээрээс боссонгүй, харин нөхөр рүүгээ хараад зөвхөн түүнийг болон өөр хэнийг ч сонсохгүй байхын тулд аяархан хэлэв.

«Чи миний хариултыг мэдэж байна, Хан.

Улукбек толгой дохив.

«Би тэгж бодсон «гэж тэр» одоо чи, Бадма.

Бадма нь Хан Урнурын эх байжээ. Тэр Делба шиг бас хүүхдээ хаан ширээнд суухыг харахыг мөрөөддөг байв. Эмэгтэй сандлаасаа босоод нөхөртөө мэхийн еслов.

«Хан» гэж тэр чангаар хэлэв. Улукбек чичирч байв. — Төрийн эрх ашиг юуны өмнө надад илүү чухал гэдгийг та мэднэ.

Захирагч толгой дохиод инээмсэглэв.

— Тиймээс миний хариулт чамаас бусад бүх хүмүүсийг гайхшруулах байх, — тэр эмэгтэй танхимыг тойрон хараад, — Гэхдээ ирээдүйд бидний толгой дээр унах бэрхшээлийг эсэргүүцэх чадвартай зоригтой хүний хүчтэй гарт манай ертөнцийг харахыг хүсч байна. Мөн энэ өрөөнд ухаалаг, удаан хугацаанд удирдах чадвартай хүн хараахан харагдахгүй байна. Суибаши Шахрух аль хэдийн хөгширсөн бөгөөд удахгүй таныг дагах болно, — Кайрат их хааны ах хэрхэн их санаа алдаж байгааг анзаарав, — таны хүүхдүүд, ялангуяа гурван хөгшин нь өчүүхэн зүйлд ч гэсэн бие биенийхээ хоолойг урахад бэлэн байна. Бусад нь хэтэрхий залуу, туршлагагүй. Тиймээс би хувьдаа тэнгэрийн тэмдгийг хүлээж байна. Тэгээд сонгосон нэг дүрмийг үзье. Энэ нь Тэнгэрийн хүсэл байх болно.

Тэр дуугүй болов. Тэр сандал руу живээд Улукбек рүү харав. Тэр чимээгүй байв. Тэр Суибаши руу хараад инээмсэглээд асуув:

— За, та юу гэж хэлэх вэ, Ах аа?

Шахрух сандлаасаа босов.

«Хатун Бадмагийн зөв, Ай Их Хаан минь» гэж тэр хэлэв. — Бүх зүйл бидний өвөг дээдсийн гарт байдаг. Тэдний хэлснээр тийм байх естой. Хэрэв тэд хотын оршин суугчид, нүүдэлчид, дайчдын дунд зохистой нэгийг олох юм бол тийм байх болно. Би хөгшин байна, таны хүүхдүүд jackals шиг байна, бие биенийхээ хоолойг хазахад бэлэн.

Улукбек санаа алдав. Тэр одоо ч гэсэн Түүний хөвгүүд бие биенээ цохиход бэлэн байгааг аль хэдийн анзаарсан. Тэднийг барьж буй цорын ганц зүйл бол тэдний нүдэнд сүүлчийн хүндэтгэлээ алдаж болзошгүй хүмүүсийн оршихуй байв.

«Сайн байна» гэж захирагч хэлэв. — Надад өөр гарц байхгүй бололтой. Дервиш, ярь.

Гэвч Ширэ Гиладкан юу ч хэлэх цаг байсангүй. Бүх зүйл тэр даруй болсон. Манер танхимын голд очоод чангаар, тодорхой ярьж, ингэснээр хүн бүр сонсож чадна:

— Би ханлиг улсыг захирах естой!

Өлзий тэр даруй дүүгийнхээ хажууд өөрийгөө олж харав. Тэр түүнийг хөхөөрөө шүүрэн авав.

«Чи бол бузар булай «гэж тэр уйлж,» садар самуун эмэгтэйн хүү. Та захирах зохистой биш юм. Хэрэв хэн нэгэн нь их хаан болох естой бол энэ нь би!

Манер өөрийгөө чөлөөлж, дүүгээ цохив. Өлзий гацаад бараг уначихсан, дээр нь барьчихлаа. Тэр тангараглаж, өрсөлдөгчөө дайрав. Кайрат тайвшран санаа алдав. Цус урсахгүй. Чингис хааныг курултай зэр зэвсгээр айлчлахыг хориглох зарлиг гаргасанд нь магтъя. Ягичи өөрийн эрхгүй Хан Улукбек рүү харав. Захирагч ууртай байв. Хөгшин хүн хурдан хариу үйлдэл үзүүлэх цаг зав гараагүй нь тодорхой. Өөр ямар ч үед, тэр олон жилийн өмнө тушаасан байсан, болон дайчид гадна байлдагч татаж байсан. Одоо Хан эргэлзэв. Би Өлзий, мань хоерыг шалан дээр өнхрүүлж байхыг харлаа.

Гэнэт Кайрат хуучин домгийг санав. Эдгээр үйл явдал Монголчуудыг Тэмүжин захирч байх үед дэлхий дээр эргэн ирсэн гэж тэд ярьдаг. Чагатай ах Жочи руу уурлан ширтэв. Дараа нь Чингис хаан ах дүүсийг зогсоосон. Зөвхөн Хан Улукбек агуу захирагчтай харьцуулж чадахгүй байв. Тэр хөвгүүдээ тайвшруулж чадах болов уу?

«Энэ хангалттай» гэж хан хөвгүүд нь бие биенээ зодож байхыг харлаа. — Энэ хангалттай!

Тэр гараа даллан одоо дөрвөн тургауд дэлбэрсэн дайчдыг татан гаргав.

«Бяцхан хүүхдүүд шиг» гэж Улукбек шивнэлээ. Тэр Өлзий рүү харлаа. — Хэн чамд энэ худал үгийг хэлсэн юм бэ? «Энэ юу вэ?«гэж тэр асуув. Тэгээд тэр харуулууд руу гараа даллан: — түүнийг явуул.

Тургуудууд Өлзий яваад нэг алхам ухрав.

— Би ярьж болох уу, Аав аа? Өлзий нүдээ доошлуулан хэлэв.

Хан толгой дохив.

— Намайг хүүхэд байхад Шуйжо надад энэ тухай хэлсэн.

Улукбекийн царай цагаан болжээ. Түүний нэг ахынх нь дүрс нүдний өмнө гарч ирэв. Хан түүнийг түлхэн унагах гэж оролдох үед Шужог алахаас өөр аргагүй болж, бурхдын хүслийн эсрэг явж байв. Ах шигээ заль мэхтэй, аймхай, бузар төрлийн, бүр нас барсны дараа ч улукбекийг хөвгүүдтэй нь хэрэлдүүлэх гэж оролдсон.

«Тэгээд чи итгэсэн үү?«Хан Өлзий асуув.

Чулуун шалан дээрээс нүдээ авалгүйгээр тэр шивнэв:

— тийм ээ.

Захирагч санаа алдав.

— Би чамайг муу авчирсан, — гэж тэр хэлээд хотын даргын зүг харсанаа, — чи ч бас Түүнийг явуулаач гэж тургауд тушаагаад, — хэрэв тэд бие биенээ алахыг хүсч байвал энд, одоо үүнийг хийцгээе. Үүнийг би хүсээгүй гэдгийг тэнгэр гэрчилнэ. Магадгүй тэр новш Shuijo ч бас чамд ямар нэг юм хэлсэн байх?

— Тэр Надад чиний тухай Хан, хонгорзулын талаар юу ч хэлээгүй. Хэрэв тэр байсан бол Намайг саваагаар цохих байсан» гэж манер хэлээд өрөөсөн хувцсаа шулуун болгов.

Улукбек инээмсэглэв. Том хүү нь багаасаа дайтдаг байсан. Тэрээр түүнийг өөрийнхөө оронд хүлээн авагч болгон үлдээхийг үргэлж мөрөөддөг байсан боловч тэр бүх ах дүү нартайгаа муудалцаж, Хамаатан садныхаа дэмжлэггүйгээр Ченгези гэх мэт асар том гаригийг удирдаж чадахгүй байв.

— Тэгээд чи? Та яагаад чимээгүй байна вэ? Их Хаан Урнуртай ярилцлаа. — Та гарагийг захирахыг хүсч байна уу?

Хөвгүүдийн хамгийн бага нь вандан сандлаас босов.

«Би хүссэн «гэж тэр хэлэв,» Би үүнийг үгүйсгэхгүй. Тийм ээ, гэхдээ дайчид Намайг дагахгүй байх гэж би айж байна. Надад хотын даргын гэх ял байхгүй, Өлзийгийн эзэмшсэн заль мэх байхгүй, Би эзэмшдэггүй…

«Та нэг шинж чанартай, „аав нь тасалдсан,“ та шударга байна. Гэхдээ энэ нь харамсалтай нь хангалтгүй байх вий гэж би айж байна» гэж Хан санаа алдаад дервиш рүү харав. — Ярь, зөнч минь, хэн ч чамайг одоо ярихаа болино гэж найдаж байна.

Ширэ Гиладкан босов.

«Би амаараа ярих хүн биш „гэж тэр эхлэв,“ учир нь олон зүйл надад тодорхойгүй, тодорхой хэмжээгээр ойлгомжгүй байдаг. Сүнс нь одоо биднээс хол байгаа өвөг дээдэс маань та нарт миний амаар ярих болно» гэж дервиш танхимын голд очоод Урнур руу гараараа хүрч ирээд: — Хан Урнур суу, та нар Ханс суудлаа ав.

Ах нар хүсэлтийг биелүүлсний дараа дервиш чулуунуудын хоорондох цоорхой руу ажилтан гацав. Дараа нь тэр нүдээ аниад бувтнаад дараа нь бүжиглэж эхлэв. Одоо шире Гиладкан гал барих шаардлагагүй байсан бөгөөд мөргөлдөөний үр дүнд үүссэн импульс нь холбоо тогтооход хангалттай байв.

Ажилтнуудад хавсаргасан сахиус нь гэрэлтэж байв. Бүх хануудын гар нь цахилгаан импульс дамжин өнгөрч байгаа мэт цээжинд нь хүрэв. Хувцасны доор өлгөсөн чулуу халуун болсон. Дервишийн ойлгомжгүй яриа танигдах болсон. Гэнэт тэр зогсов.

— Муу чөтгөрүүд биднийг заналхийлж байна гэж шире Гиладкан хэлэв, — тэд орчлон ертөнцийг сүйтгэж, бүх зүйлийг эмх замбараагүй байдалд оруулахыг эрмэлздэг. Эргэн тойрныхоо Генгизитүүдийг нэгтгэх чадвартай дайчин Хан бидэнд хэрэгтэй.

Дервиш дахин бүжиглэв. Кайрат түүн рүү хараад энэ талаар юу ч хийж чадахгүй байв. Одоо түүнийг Их хааны залгамжлагч гэж нэрлээд Хан Урнурын нэрийг дуудах нь түүнд гэнэт санагджээ. Гэхдээ энэ нь тохиолдоогүй, дараа нь юу болсон нь ягичи-г цочирдуулав.

Ширэ Гиладкан дахин зогсов. Хэмжих. Эхлээд тэр чимээгүй байсан, Дараа нь тэр зөвхөн нэг нэр хэлэв:

— Эдүгээгийн!

Кайрат чичирч байв. Ягичи дервиш рүү гайхан харав. Тэр хүүгийнхээ нэрийг дуудав. Сүнснүүд түүнийг Хан Улукбекийн залгамжлагчаар сонгосон уу? Энэ нь тохиолдож болох байсан, Гэхдээ би итгэж чадахгүй байсан. Yagichi Албан хүчээр Түүний толгой сэгсрэв, хий үзэгдэл хол жолоодох гэж оролдож. Ханлиг улсад Эдугээ хангалттай бус уу? Магадгүй өөр юу вэ?

«Эдүгээи бол Сумум-Бекийн ач Кайратын хүү» гэж давтан Ширэ Гиладкан хэлэв.

Ягичи түүн дээр хан Урнурын харцыг мэдрэв. Би түүний зүг харлаа. Кайрат маш олон жил үйлчилсэн хүн түүн рүү хараад инээмсэглэв. Yagichi энэ нь Түүний хүү өссөн хүртэл хамтран захирагч болох Urnur байсан гэдэгт ямар ч эргэлзээгүй байсан.

— Тэр залуу хэвээр байгаа бөгөөд хориотой газар руу явах естой гэж дервиш энэ хооронд хэлж байсан, — тэр шошгыг авахын тулд гэгээрлийн еслолыг хийлгэх хэрэгтэй болно — их хаан. Энэ бол од руу яарах нүүдэлчин ордныг удирдаж, замдаа муу чөтгөрүүдийг устгах зорилготой хүн юм.

Дервиш дахин бүжиглэв. Тэр ажилтнуудыг хэд хэдэн удаа тойрон алхаж, дараа нь шалан дээрээс татав.

«Өвөг дээдсийн хүсэл зориг тодорч байна, Их Хан» гэж Ширэ Гиладкан хэлэв.

«Тэнгэр үүний гэрч» гэж Улукбек хаан ширээнээсээ босов.

Хаан холдож, хойш суухыг хүссэн тул газраа чөлөөлсөн нь тодорхой болсон боловч дервиш хэлэв.

— Өвөг дээдэс хүлээн авагчийг бэлтгэх хүртэл та захирагч болно.

Улукбек их санаа алдав. Энэ жил содон байлаа. Тэр дөчин жилийн өмнөхтэй адил биш. Гаднаас нь харахад тэр маш их чадвартай хэвээр байгаа юм шиг санагддаг (энэ нь хүн орхоодойн үндэс ид шидийн шинж чанаруудын тухай юм), Гэхдээ энд тэнд янз бүрийн шарх нь өөрсдийгөө мэдрүүлдэг байв. Татвар эмс, үхлийн өвдөлтийн талаар, орондоо түүний бүтэлгүйтлийн талаар чимээгүй байсан бөгөөд энэ нь улам бүр улам бүр улам бүр улам бүр улам бүр улам бүр улам бүр улам бүр улам бүр улам бүр нэмэгдсээр байв.

«Би эцсээ хүртэл үүргээ биелүүлэх болно» гэж Улукбек хэлээд орондоо биш, хориотой газар үхэх естой гэж найдаж байв.

Кайрат ханаас өөр хариу үйлдэл хүлээх нь үнэ цэнэтэй зүйл биш гэдгийг ойлгосон. Одоо захирагчийн хөвгүүдийн хариу үйлдлийг хүлээх шаардлагатай байв. Ягичи цайвар манер хэрхэн эргэхийг харав. Ийм үйл явдал болно гэж бодоогүй нь мэдрэгдсэн.

«Хэрэв өвөг дээдэс шийдсэн юм бол «гэж тэр бувтнаад» тэгвэл тийм л байх болно. Би тэдний эсрэг явахгүй. Хэрэв тэд биднийг ямар нэг нүүдэлчин, овог, овоггүйгээр захирахыг хүсч байгаа бол тийм л байх хэрэгтэй.

Хэрэв тэр одоо ягичагийн зүг харвал Кайратын нударга хэрхэн зангидахыг харах болно. Өөр нэг удаа, өөр газар тэр энэ бардам Хан ямар овгийг харуулах болно. Чингис хаан ч бас Хаан төрөөгүй. Тэр өөрийгөө барьж, Узли руу харав. Дунд хүү нь хамаагүй юм шиг санагдсан, Гэхдээ энэ бол хуурамч сэтгэгдэл юм. Тиймээс Кайрат ч, танхимд байсан бусад хүмүүс ч түүний тохиролцоог гайхаж байв. Энэ бол зүгээр л yagichi Uzli шиг хаан ширээнд бууж өгөх байх байсан гэж мэдэрсэн юм, Харин төлөвлөхөд болно. Хан Урнур хамгийн сүүлд ярьж байсан. Дервишийн тоглолтоос өмнө ч их хаан болох боломжгүйг тэр төгс сайн ойлгосон. Эцэг нь тэмцэл эхлээгүй, хүүгээ анхнаас нь харахыг илүүд үзсэн бөгөөд үнэхээр хайртай эхнэр нь сэнтийд заларчээ.

— Бүх зүйл өвөг дээдсийн хүссэнээр байг. Хэрэв тэд бодож байгаа бол энэ нь тэдний шалтгаантай байдаг. Тэнгэр бол үүний гэрч.

Асар том танхимд хэдхэн хүн үлдсэн байв. Одоогийн хүмүүсийн дунд: их хаан, Түүний ууган хөвгүүд болох дервиш, одон оронч Ван Тие мин, ягичи Кайрат (Хан Урнурын дайчин явах гэж байсан боловч түүнийг улусын захирагч зогсоосон), дээд шүүгч, мастеруудын нийгэмлэгийн хоер төлөөлөгч байв.

— Тэгэхээр та эдүгээгийн аав мөн үү?«Улукбек дайчин руу хараад сонирхон асуув.

— Тийм ээ, Их Хаан.

— Тэгээд ч ягичи?

— Тийм Ээ, Хан.

Улукбек бага хүүгээ харав.

— Яаж тэгж? Тэр Урнур руу эргэв.

— Тэгэхээр Аав аа, өвөг дээдэс минь миний хүү, хамгийн сайн дайчин, таны залгамжлагч байхыг сонгох болно гэдгийг би мэдээгүй…

— Хамгийн сайн дайчин, — захирагч түүнийг тасалдуулж, — та өөрийгөө хамгийн сайн дайчин гэж хэлсэн. Тэгвэл чи яагаад хамгийн сайн дайчныг ягыч хэвээр нь байлгадаг юм бэ?

— Би алдаагаа засах болно, Аав аа…

— Хэтэрхий оройтсон байна. Би чамаас авч байна.

Кайрат цайвар болжээ. Би Juchistan-д амьдрахыг хүсээгүй, ордонд хамаагүй бага үйлчилдэг. Шонхор шувууг давчуу торонд хийж байгаа юм шиг санагддаг, гэхдээ тэр өндрөөс хээр талыг бодож тэнгэрт хөөрөхийг хүсдэг. Хан түүний хариу үйлдлийг тодорхой анзаарсан боловч харуулсангүй.

— Би чамайг, ягичи, хувийн харуулд томилно.

Кайрат Хан руу ширтэв. Зөвхөн тэр хүүгээ ягичи хотод алдар суут дайчин байлдсан гэж загнаж, дараа нь тэр өөрөө түүнд ижил байр суурийг санал болгодог. Энэ удаад хариу үйлдэл нь Улукбекээс зугтаж чадаагүй, одоо л тэр гэнэт хэлэв:

— Хувийн кешикет нь миний хөвгүүдийн армийн аль ч мянгатаас өндөр, тэр ч байтугай ягичи бол арван мянгатын өөрөө юм. Миний харуулд байх, Хэрэв та шаардлагатай бол, тэр ч байтугай миний хүү Urnur арми тушааж боломжтой байх болно. Би та нарт найдаж байна“ гэж тэр улусын Хан руу эргэж, „Урнур, санаа зовохгүй байна уу?

«Тэнгэр бол Миний гэрч «гэж тэр хэлээд» би тэгэхгүй. Би зүгээр л yagych Kairat-bek нь илүү сайн хувь заяаг олж харахгүй байна оноос хойш.

«Чи дервиш болсон уу?«Хан инээж гарч тэсрэлт.

«Үгүй ээ, тэр дервишээс хол байгаа хэвээр байна» гэж шире Гиладкан хэлэв. — Урьдчилан харах, тэр ч байтугай сүнснүүдтэй ярилцах боломжтой байх нь их байдаг. Өвөг дээдэс нь таны дэлхийн нэр томъео дуусах хүртэл тэдэнтэй уулзах боломжийг танд олгох магадлал багатай юм. Гэсэн хэдий ч бид энд үлдсэн учраас тийм биш юм.

— Юуны төлөө? Хан Улукбек сонирхон асуув.

Дервиш мөргөцөг рүү заав.

— Бид суусан нь дээр байх аа. Яриа урт байж болно. Мөн Kurultai дээр байсан бусад бүх хүмүүсийн хувьд энэ талаар мэдэх шаардлагагүй юм.

— Өө, чи зальтай, шилийн Гиладкан! Их хаан хэлээд инээмсэглэв.

Тэд суудлаа эзлээд дервиш үргэлжлүүлэн ярьж байв. Нэгдүгээрт, Тэр Ван Тие Минд өгсөн төхөөрөмжийн талаар ярьсан. Хаан түүнийг сонсож, дайчид үүнийг эзэмшихэд хэр удаан хугацаа шаардагдахыг зааж өгсөн.

«Хэрэв тэд ухаалаг болж хувирвал энэ нь хангалттай хурдан байх болно» гэж одон орон судлаач батлав.

Каират Чойг санаж байсан, Хэрэв түүнтэй адилхан байсан бол тэд үл мэдэгдэх урлагийг илүү хурдан эзэмших байсан.

«Хэн ч механизмыг зохицуулж чадна «гэж Ван Тие мин үргэлжлүүлэн» чи дайчин байх албагүй.

Их Хаан тунгаан бодов.

«Бид бөө нарыг дуудах хэрэгтэй болно «гэж хэлээд ухаалаг хүмүүсийг хайж үзье. Магадгүй хэн нэгэн хотод эсвэл хээр талд олдох байх.

Хан чимээгүй болов. Дараа нь тэр дервишийг хараад хэлэв:

— Яв, Ширэ Гиладкан.

Дервиш мэхийн еслоод цааш нь:

— Би шинэ зэвсгийн зургийг мастеруудын Холбоонд шилжүүлсэн.

— Бидэнд яагаад шинэ зэвсэг хэрэгтэй байна вэ? Гэж манер асуув. — Бид аль хэдийн эсэргүүцэх чадвартай болсон…

— Хэн эсэргүүцэх вэ? Ширэ Гиладкан түүнийг тасаллаа. — Чам шиг нүүдэлчдэд? Эсвэл чөтгөрүүд үү? Хэрэв нүүдэлчид бол танд байгаа зүйл хангалттай. Karazhadu, karakhoma болон хутга нь broadsword маш хангалттай байдаг, гэхдээ…«дервиш түр зогсоод Их Хаан руу харлаа» чөтгөрүүдийг эдгээр зэвсгээр зогсоож болохгүй. Илүү төгс байх хэрэгтэй.

«Гэхдээ бид үүнийг хаанаас авах вэ?«Гэж Өлзий шивнэв.

— Өвөг дээдэс маань бидэнд өгдөг.

— Тэгээд тэд хаанаас авсан бэ? — Урнур их гайхсан.

Дервиш юу ч хэлсэнгүй. Тэр өөрийгөө мэдэхгүй байсан ч сүнснүүдээс асуухаас айж байв. Ах дүү нар хариултыг нь хүлээхгүй гэдгийг ойлгосон бололтой, тиймээс Ширил Гиладкан ярианы сэдвийг анхааралтай өөрчилж, мастеруудад шилжүүлсэнд тэд гайхсангүй.

«За» гэж их хаан одон орны эсрэг талд сууж байсан хоер Арабт хандаж» үүнийг оргүй хоосноос бүтээхэд хэр хугацаа шаардагдах вэ?»

— Cengizi наад зах нь хоер удаа Yulduz орчим явах естой.

«Энэ урт уу?«Бид үүнийг хийх үү?

«Бид үүнийг хийх болно, Хан» гэж дервиш хэлэв. — Одоо би үргэлжлүүлж болох уу?

— Яршиг, шийр Гиладкан.

Дервиш эхлээд Хан Урнур руу, Дараа нь Кайрат руу харсан бөгөөд үүний дараа л үргэлжлүүлэн ярьж байв:

— Уучлаарай, Их Хаан минь, Гэхдээ би таны шинэ ягичи-г холын аянд надтай хамт авч явах естой. Бид хориотой газар руу явах естой, гэхдээ эхлээд Taiji Sumum-bek овгийнхон Edugei-ийг зам дээр бидэнтэй хамт авч явах хэрэгтэй. Эцэгээс гадна хэн нь хүүхдийг урт удаан аялалд явахыг ятгаж чаддаг. Эсвэл би үүнийг өөрөө хийж чадна гэж бодож байна уу?

Хан инээж гарч тэсрэлт.

«За, Чи зальтай нэгэн, шилийн Гиладкан. Та үхэгсдийг ятгаж чадна гэдгийг би мэднэ, Гэхдээ би таны үгтэй санал нийлэх естой. Хэн ч хөвгүүдийг Эцэгтэй адил нөлөөлж чадахгүй. Би зөв үү? — тэр хөвгүүддээ хандлаа.

«Тийм ээ, Хан» гэж тэд хамтдаа хариулав.

— Кайрат-Бек тантай хамт явъя. Би түүнд keshiket-ийн хамгийн сайн сайхныг өгөх болно…

«Хүлээгээрэй, Аав аа» гэж Урнур түүнийг тасаллаа. Улукбек хүү рүү хяламхийсэн ч юу ч хэлсэнгүй. — Түүнийг миний улусаас дайчид аваг.

«Түүнийг авч үзье» гэж захирагч зөвшөөрөв.- Би л гэж найдаж байна? — тэр дервиш рүү эргэв.

— Тийм л дээ, Хан.

Улукбек хаан ширээнээсээ босоод гарах зүг рүү зүглэв. Түүний араас хамгийн хаалган дээр хоер Тургауд гарч ирэв.

— Хэзээ, зам дээр явах вэ? Каират сонирхон асуухад дервиш ганцаараа үлдэв.

«Хоер өдрийн дотор» гэж шире Гиладкан хэлэв. — Надад энэ хотод хийх өөр зүйл байна. Тэгээд яг хоер хоногийн дараа гэрт минь ирээрэй. Та түүнийг хотод олох болно «гэж тэр хэсэг зуур дуугүй байснаа» дервиш хаана байрлаж байгааг бүгд мэднэ.

Хэд хоногийн дараа Тайжи Сумум-Бек баазын байршлын чиглэлд явсан морьтны жижиг отрядтай (зөвхөн Чойжи одоо морин дээр биш, шаламгайн дээр явж байсан) дервиш явжээ.

***

Манай гаригийн хувьд ховор боловч гурван өдрийн турш удаан үргэлжилсэн бороо оржээ. Нүүдэлчдийн багийн хөдөлгөөн удааширсан. Кайрат Бек кэмп байгуулахаар дервишийг санал болгох гэж хэд хэдэн удаа оролдсон. Эхлээд тэр татгалзсан боловч Дараа нь зөвшөөрсөн боловч түүнийг тусдаа Юрт өгөхийг шаардав. Ягичи яагаад үг хэлэлгүйгээр ойлгосон. Тэд тохиромжтой зогсоол дээр ирэхэд Кайрат зогсох дохио өгөв.

«Кемпээ байгуул «гэж тушаагаад,» майхан барь. Аюулгүй байдлыг тохируулах.

Одоо тэд хотоос хол явсан тул дээрэмчид, хээрийн хүмүүс болох Кайсакуудаас болгоомжлох хэрэгтэй. Чөлөөт, бие даасан адал явдалт хүмүүс хааяа жижиг отрядуудад дайрдаг байв. Ихэвчлэн тэд хээр талд алхаж буй дервишийг харж, Түүнтэй уулзахаас зайлсхийхийг хичээдэг байсан бол одоо ханлигуудын хувь заяа тэнцвэрт байдалд өлгөгдсөн үед ямар ч утгагүй байдал хүлээж магадгүй юм. Кайсакуудыг отрядыг устгахын тулд хан Улукбекийн хөвгүүдийн нэг нь хөлсөлж болох байсан. Хэрэв нөхцөл байдал Шаардлагатай бол аадар бороо тэднийг зогсоох магадлал багатай юм.

— Хүн бүр зэвсгээ ачдаг! Yagichi захиалсан.

Би өөрөө саадакаас каракаар гаргаж авсан. Би үүнийг зөвхөн энэ тохиолдолд шалгасан. Тэр мориноосоо үсрэн бууж шилийн Гиладкан руу дөхөж очив.

— Одоо тэд майхан барьж, та гал гаргаж, амарч болно.

— Би түүнийг хүн бүрээс хойш тавихыг хүссэн. Тэнд» гэж дервиш хэлээд хойд зүг рүү чиглүүлэв.

— Би ийм захиалга өгч чадахгүй байх гэж айж байна.

— Яагаад тэр вэ? Ширэ Гиладкан ууртайгаар асуув. — Та дайралтаас айдаг уу?

— Ханс таны таамаглалд сэтгэл дундуур байсан гэж би айж байна. Хэрэв та эдүгээгийн хот руу буцаж ирэхгүй бол сүнснүүд бодлоо өөрчилсөн гэж тэд хэлэх болно.

— Тэд үүний төлөө явна гэж та бодож байна уу?

— Би итгэлтэй байна.

— За яахав. Шаардлагатай гэж бодож байгаа майхнаа тавь, гэхдээ гуйя: дайчдын хэн нь ч миний зөвшөөрөлгүйгээр орох есгүй.

Кайрат гайхсандаа дервишийг хараад инээмсэглэн нэмж хэлэв:

— Та ч гэсэн.

Ажил буцалж эхлэв. Дайчид майхны дараа майхан босгов. Каират түүнд Чойжи гэж дуудав. Тэр гүйж очоод нэг өвдөг дээрээ бууж, тэр даруй норов.

— Та дуудсан уу, Кайрат-Бек? — тэр асуув.

— Дуудсан. Босоорой, эсвэл та хүйтэн барих болно. Майхан руу явцгаая. Бид тэнд ярих болно.

Батир босож, өвдөгнөөс нь наалдсан газрыг сэгсрээд командлагчийг дагаж явав.

«Чойжи гэдэг чинь энэ шүү дээ» гэж Кайрат гараа гал руу сунгав. — Аав минь шаламгайгаараа яв. Энэ бол арван дөрвөн өдрийн аялал юм эндээс тэдэн рүү, та «араатан"дээрээ илүү хурдан очих болно. Хэрэв тэд тэндээс явсан бол та эргэж ирнэ, Хэрэв үгүй бол манай отрядын хандлагын талаар Сумум-бект мэдэгдэх болно.

Дайчин толгой дохив.

— Би бүх зүйлийг хийх болно, ягичи.

— Одоо орхи. Цаг агаар сайхан болоход хүлээх зүйл алга. Мөн болгоомжтой байгаарай.

Чойжи найз руугаа гайхан харав. Тэр дахин толгой дохиж, командлагч юу гэсэн үг болохыг ойлгов.

— Зүгээр ээ, ягичи.

«Тэгвэл яв.»

Батир явсан боловч Кайрат ганцаараа байж чадаагүй. Харсан нукер дервишийн майхан суулгасан гэж мэдээлэв.

— Ойролцоо хоер дайчныг тавь. Тийм ээ, тэд ч, өөр хэн ч бошиглогчийг саад болохгүй гэдгийг тэдэнд хэл.

Nuker захиалга хийх үлдсэн. Кайрат морины нуруун дээр тогтсон дэвсгэр авахаар яваад л Дараа нь майханд буцаж ирэв. Би майхны газар дээр хивс тарааж, орондоо оров. Энэ мэт шөнийг хэдэн удаа явган аялал хийсэн ч өнөөдөр нойр нь хүрсэнгүй. Yagichi тосоод эргүүлж байв. Курултай дээр Ширэ Гиладканы хэлсэн үгийг би санав. Би Урнур улус хааны тухай бодож байлаа. Түүнд зүй есоор хамаарах хүч чадал нь Түүний гарт, зарим ягичийн хүү, тэр түүнд маш олон жилийн турш үнэнчээр үйлчилсэн ч гэсэн түүнийг зүй есоор орхиход Жочигийн удам ямар байдгийг би гайхаж байна уу? Түүний хувьд хичнээн хэцүү байсан ч Урнур Сүнсний хүслийг зохих есоор нь хүлээн зөвшөөрөх байх, Гэхдээ манер, Өлзий нар…

— Ягичи! — буюрук Акудагийн хоолой гэнэт дуугарав.

— Юу болсон бэ? Кайрат босож асуув.

— Тагнуулын мэдээлж байна: Кайсакуудын отряд бидэнд ойртож байна.

— Тоо хэмжээгээр?

— Зуун хүн.

Кайрат-Бек зүрхэндээ нулимав. Энэ бол Түүний хамгийн их айж байсан зүйл байв. Одоо бид тэмцэх хэрэгтэй.

«Тэгэхээр нь «чи зууныхаа талыг нь аваад мориндоо морд. Би, үлдсэн Nukers нь, зэвсэг гал нээх болно. Дахиад дөрөв, тэднийг дервишийг хамгаалъя. Бид дээрэмчдийг ямар ч үнээр хамаагүй устгах естой. Зөвхөн бидний амьдрал ч биш, ирээдүй ч үүнд хамаарна.

Хуаран амьд гарч ирэв. Зарим дайчид аль хэдийн эмээл дээрээ сууж, захиалга хүлээж байв. Бусад нь каражадыг гаргаж ирээд тэдэн рүү нисэх ойртож буй морьтонгууд руу гал нээхэд бэлэн байв.

— Энд чимээгүйхэн ажиллах шаардлагатай байна, — гэж Кайрат шивнээд дээрэмчид ихэвчлэн үүнийг хийдэггүй гэдгийг гэнэт ойлгов. «Энэ үнэхээр Урнурын зуун ах дүүсийн нэг мөн үү?»

Гэхдээ ямар ч байсан тулаан өгөх шаардлагатай байсан. Эцсийн эцэст, тэд очиж үсэрч биш юм.

— Гал! Кайсаки буудлагын зайд байх үед ягичи хашгирав.

Волли дуугарав. Дервиш майхнаас гарч ирээд тэр даруй дотор нь дахин алга болов. Хэдэн арван морьтон мориноосоо унав. Хэрэв эдгээр нь дээрэмчид байсан бол Кайрат итгэж байсан бол тэд эсэргүүцсэний дараа олон жилийн өмнө эргэж ирэх байсан.

Өөр нэг бөмбөг хүлээж, дахин довтлогчдын цогцос. Тэгээд Акудагийн баг тулаанд орсон. Богино морьтой бүдүүн, бага зэрэг баавгай шиг буюрук дайчдыг урагшлуулав. Хашгираан нь:

— Хуррах!

Nukers Kaysaks эгнээнд орж тэсрэлт, broadswords brandishing, sabers баруун, зүүн. Кайрат төмөр дуугарах, тангараг өргөх, шархадсан хүмүүсийн хашгирахыг сонсож байв. Ягичи дайчдаа харав, тэд тэр үед дээрэмчидтэй тулалдаж байсан нөхдүүдтэйгээ нэгдэхэд бэлэн байв.

«Чи, чи, чи» гэж жанжин гурван нугачааг зааж хэлээд «хуаранд бай. Та dervish хамгаалах болно. Тиймээс ямар ч дээрэмчин түүнд хүрч зүрхлэхгүй.

Мэдээжийн хэрэг нүүр царай нь сэтгэл хангалуун бус байсан ч захиалга бол захиалга юм. Кайрат өөрөө үлдсэн батируудыг хараад тушаав:

— Намайг дага!

Тэгээд хэдхэн хормын дотор тасаг нөхдөдөө туслахаар дуутай шуутай давхиж байлаа.

Удаан хугацаанд жижиглэсэн. Харанхуй болж эхлэхэд Кайсакийн отряд (үүнээс үлдсэн зүйл) суларч байв. Дээрэмчдийн удирдагч хашгирав:

— Бид холдож байна.

Дайсныг мөрдөхөөр цугларсан дайчдыг ягичи зогсоов.

«Тэднийг явуул» гэж Кайрат Бек хэлээд цуст өргөн үгээ даавуугаар арчина. — Өглөө нь бид алагдсан Кайсаруудын дунд бидний мэдэх ханийн хүмүүс байгаа эсэхийг харах болно.

Баг нь бааз руу буцаж ирэв. Ягичи мориноосоо үсрэн бууж дайчинд ташуураа өгөөд майхандаа орлоо.

— Акуда, — тэр босго дээр зогсоод, — бид өнөөдөр хичнээн хүн алдсанаа тоолоорой.

«Зүгээр ээ, ягичи» гэж буюрук хэлээд гацчихав.

«Чи өвдөж байна уу?»

— Тийм ээ, ягичи! Гэхдээ би таны захиалгыг гүйцэтгэнэ.

Хожим нь Кайрат өөр дайчинд үхэгсдийг тоолохыг зааварлаагүйд харамсав.

Өглөө нь Ширэ Гиладкан майхнаас гараад тулааны талбарыг харав. Тулаан амжилттай болсон нь тодорхой байсан бөгөөд эцэст нь сүнснүүд тэдний зааврыг эсэргүүцэх хүмүүс байх болно гэж анхааруулав.

«Мэдээж харамсалтай байна «гэж дервиш шивнээд нүүрнээс нь борооны дусал арчиж,» харамсалтай байна.

Түүний ажилтнууд дээр налуу, тэр yagichi майхан толгойлсон. Би орох зөвшөөрөл хүсэхийг хүссэн боловч Кайрат-Бек өөрөө гарч ирэв.

«Зам руу цохих цаг боллоо, ягичи» гэж шир Гиладкан хэлэв.

— Хэрэв энэ нь тийм биш байсан бол, — гэж Кайрат дайчдын хэвтэж буй цогцос руу чиглүүлээд, — бид одоо явах байсан. Тийм ээ, гэхдээ миний мөс чанар надад өнгөрсөн шөнө болсон бүх зүйлийн дараа хүний биеийг газарт хүргэхгүйгээр эндээс явахыг зөвшөөрдөггүй.

Дервиш ойлгож толгой дохив. Тэмүжиний үеэс хойш тэмцэл хийсний дараа үхэгсдийг оршуулдаг уламжлал үлджээ.

«Үүнээс гадна, «Yagichi үргэлжлүүлэн,» Би эдгээр хүмүүс хэн болохыг олж мэдэх хэрэгтэй.

Кайрат тэдний бизнест завгүй байсан дайчид руу эргэн харж, нэг болон Нукерсийг дуудав.

«Намайг Акуда олоорой» гэж Ягучи тушаав

— Тэр гарч ирж чадахгүй байх вий гэж би айж байна гэж батир хэлээд, — буюрук Акуда хүнд гэмтсэн байна. Шөнө түүнийг жихүүдэс хүргэм ягичи.

«Тэр хаана байна?»

— Майхандаа…

«Намайг түүнд аваач.»

«Би ч бас та нартай хамт явах болно, yagichi,» dervish гэв.

Аварга Акуда дэвсгэр дээр хэвтэж байв. Түүний царай цайвар байв. Түүний баруун гарт тэр broadsword нь бариулаас зөрүүлэн. Ширэ Гиладкан түүний дэмийрэлд өөрт нь хандсан хэнд ч үхлийн цохилт өгөх вий гэж бүр айж байлаа.

— Буюрук! Каират-Бек майханд орж байхдаа чангаар хэлэв.

«Ягичи» гэж дайчин бувтнаад нүдээ нээв. «Чамайг нас барахаас өмнө би чамайг харсандаа баяртай байна» гэж тэр шивнэв. — Энэ бол өчүүхэн шарх гэж би бодсон, Гэхдээ бүх зүйл хэрхэн эргэснийг хараарай.

— Юу ч биш, чи амьд үлдэх болно…

«Энэ удаад биш» гэж Акуда шивнэлээ.

Дервиш ягичи-г хойш нь түлхэв. Kairat ийм impudence хүлээх биш үү.

«Намайг авч үзье» гэж Ширил Гилдакан шархадсан хүн рүү нэг алхам хийв.

«Түүнийг харцгаая «гэж зуутын дарга шивнэлээ,» би ямар ч байсан түрээслэгч биш.

«Бид энэ тухай харах болно» гэж зөнч батирыг бөхийлгөв.

Тэр өдөр Кайрат-Бек дервиш хүнд хэрхэн хандаж байгааг анх удаа харсан юм. Ихэвчлэн шархадсан хүмүүсийг табибууд шийддэг байсан, хэрэв тэд ажиллахгүй бол дайчин өөр ертөнц рүү явсан бол бөөгийн ажил ирэв. Шидтэн сүнс биеийг хүлсэн дөнгө арилгаж, дараа нь цогцос өлсгөлөн Гарвас руу очих вий гэж айсандаа биеийг нь газарт өгөв. Уг нь одоо тэд бөө нарыг явган аялалд авч яваагүй л дээ. Тэд Сумум-Бекийн хуаранд ямар ч адал явдалгүйгээр хүрнэ гэж найдаж байв. Гэхдээ харамсалтай нь энэ нь бүтсэнгүй. Одоо бөөгийн үүргийг шилийн Гилдакан гүйцэтгэж болно.

Энэ хооронд дервиш зуутын өмнө өвдөг сөгдөв. Тэр сахиусыг цээжнээс нь авч шарханд хүргэв. Тэр түүнийг удаан хугацаанд жолоодож, дараа нь нүдээ аниад залбирал эсвэл шившлэг хийж эхлэв. Гэнэт Кайрат түүний толгойд ямар нэгэн зүйл дуугарах шиг болов. Тэр өөрийн эрхгүй нэг алхам ухрав. Гэнэт дервиш чимээгүй болов. Гэнэт тэр нүдээ нээж, үг бүрийг нь тодорхой хэлж, тод хэлэв:

«Бид одоо орхиж болно. Буюрук удахгүй сайжирна гэж бодож байна.

«Тийм ээ, тийм,» командлагч stammered болон майханд гарч тулгуурласан.

Үл үзэгдэх босго шугамыг давмагц түүний толгойд дүнгэнэх чимээ зогсов.

— Та үхэгсдийг оршуулахыг хүссэн бололтой, ягичи? — гэнэт дервиш гэв.

— Би хүссэн.

Ажилчдыг элсүүлэхийн тулд би bagatura-ийн тусламжийг авах естой байсан. Үүнээс өмнө, үл ойлгогдох Пахлаван нь даалгаврыг хурдан даван туулсан. Гэхдээ оршуулга руу явахаасаа өмнө Kairat нь troupes-ийг шалгаж эхлэв. Тэр нэг нэгээр нь, Дараа нь нөгөө рүү ойртжээ. Кайсакуудыг Хан Улукбекийн дайчдаас ялгах нь илүү хялбар болсон. Бүх дээрэмчид нь archaluk хувцастай байна. Захирагчийн дайчид хүн бүрт ижил хуяг дуулга өмсдөг. Kaysakov Kairat-bek түүний хөл нь түүний нуруун дээр эргэж, шаардлагатай бол, хоер минутын турш peered. Батыров улукбекийг хойш нь чирэхийг тушаав. Тэднийг тусад нь оршуулна гэж таамаглаж байсан бөгөөд хүзүүндээ өлгөсөн пайзыг дайчны төрөл төрөгсдөд өгөх болно. Yagichi дээрэмчдийн нэг ойролцоо олдолгүй. Би түүн рүү маш удаан ширтээд дараа нь санаа алдаад хэлэв:

— Би үүнийг Хан Манерын хуаранд харсан.

Тэр үхсэн хүнийг бүх чадлаараа өшиглөхийг хүссэн боловч бодлоо өөрчилжээ. Дайчин өөрийн чөлөөт хүслээр бус муу үйл хийхээр явсан — Энэ бол эхнийх, гэхдээ хоер дахь нь Түүний Сүнс бие махбодид үлдэх бөгөөд үүнийг орхиж чадахгүй болно. Дервиш зөвхөн үхсэн Нукеруудыг суллахыг зөвшөөрөв.

«Хан манер, эцсийн эцэст» гэж Кайрат шивнэлээ.

Өлзийгийн хүмүүс халдлагад оролцсон гэдэг нь тодорхой болоогүй. Тэдний нэг нь тулалдааны талбараас зугтаж амьд үлдсэн байж магадгүй, эсвэл ягичи амьдралдаа дунд ахын дайчидтай уулзаагүй байж магадгүй юм.

Тэд дервишийн хамт хуаранд буцаж ирсэн бөгөөд тэнд инээмсэглэсэн Акуда тэднийг хүлээж байв.

— Чи намайг нөгөө ертөнцөөс гаргаж чадсан шүү дээ гэж батир Ширэ Гиладкан шивнэлээ. Энэ нь сэтгэл хангалуун эсвэл сэтгэл дундуур байгаа эсэхийг Түүний үгнээс ойлгоход хэцүү байсан.

«Би биш, «гэж дервиш хэлэв,» сүнснүүд. Тэд чамайг буюрук Акуда амьд байгаасай гэж хүссэн. Тэд энд танд хэрэгтэй, тэнд биш.

Бошиглогч тэнгэрт хэлэхийг хүссэн боловч өөрийгөө хязгаарлав. Одоо тэнгэрээс аюул ирсэн үед энэ үгс хэтэрхий тэнэг сонсогдох болно.

— Та өөр тулалдаанд үхэх болно гэж шире Гиладкан амлав.

«Эсвэл намайг хориотой газар аваачна.»

«Үүнийг бас үгүйсгэх аргагүй» гэж дервиш тохиролцон толгой дохив. — Одоо Уучлаарай, Би ядарч байна.

Кайрат бошиглогчийг майханд орж байхыг харж, одоо гарч ирэхэд эдгээгч нь» энэ бол ийм зүйл юм» гэж хэлэв. Дараа нь тэр Акуда руу хараад» майхан руу явцгаая, найз минь «гэж ягичи» коумисс ууцгаая.«Зүрх сэтгэлдээ Би чамайг хүлээн зөвшөөрч байна, Би өвдөж байна.

Буюрук ойлгож толгой дохив.

Оршуулгын бизнес өдөржингөө үргэлжилсэн. Орой нь амрах хүсэл байсангүй, хүмүүс амрах хэрэгтэй байв. Бид өглөө гүйцэтгэсэн. Тэгээд бороо, тэнгэр баярлалаа, зогссон байна.

Тэр өдрөөс хойш долоон хоног өнгөрсөн бөгөөд энэ хугацаанд өөр хэн ч тасаг руу дайрч зүрхэлсэнгүй. Хан Улукбекийн хоер хүү хоеулаа захирагчийн бөө нартай харилцаж байсан нь нэлээд боломжтой юм. Хоер хаан хоеулаа өвөг дээдсийнхээ сүнсийг үйлдлээрээ уурлуулсан гэж өв залгамжлагчдад анхааруулсан хүмүүс гайхмаар зүйл биш юм. Дервиш багийн урд удаан алхаж, ажилтнуудаа налан, өөрийн эрхгүй инээмсэглэв. Ийм л байх естой. Тэрээр хэд хэдэн удаа эргэж хараад ард нь явж буй морьтон руу харав. Ягичи, буюрук нар ямар нэг зүйлийн талаар ярьж байв. Nukers-ийн сурталчилгаа нь хөнгөн сэвшээ салхинд даллав. Цэргүүд каражада зохион байгуулж, энэ тайван амгалан байдал дуусч магадгүй гэж айж байв.

Гэнэтийн байдлаар чапан дор-Ширмэл урт нөмрөг, Улукбек өөрөө ширэм Гиладканд сайтар танилцуулж, сахиус нь халж эхлэв.

«Одоо л биш» гэж дервиш бувтнаад зогсов.

Тэр даруй дайчдаар хүрээлэгдсэн байв.

— Юу болсон бэ, хонгор минь? Кайрат-Бек асуув.

«Бид хуаран байгуулах хэрэгтэй, ягичи „гэж шир Гиладкан хэлэв,“ эсвэл ганцаараа надад зориулж Юрт байгуулах хэрэгтэй. Бид сүнснүүдтэй харилцах хэрэгтэй» гэж тэр нэмж хэлэв.

Yagichi ойлгож толгой дохив. Дервиш өөрөө завсарлага авахыг санал болгосон тул командлагч шийдсэн тул яагаад үүнийг ашиглаж болохгүй гэж, ялангуяа эмээл дээр унтаж дассан тул би хээрийн зүлгэн дээр дор хаяж хэсэг зуур хэвтэхийг хүссэн юм.

«Бид бааз байгуулж байна» гэж Кайрат тушаав. — Энэ удаад л таны Юрт, эрхэм шире Гиладкан, — тэр дервиш рүү эргэж, — төвд байх болно.

— Тэд дахин дайрч магадгүй гэж та айж байна уу, ягичи?

— Тэд чадна. Энэ удаад Улусуудын ханчуудын ард түмэн биш байж магадгүй юм.

Хэн тэднийг дайрч болохыг тайлбарлах шаардлагагүй байв. Дервиш газар хөндлөн хөлтэй сууж, Юрт өөрт нь тохирохыг хүлээж байв. Морьтон dismounted. Ердийн шуугиан аль хэдийн эхэлсэн. Буюрук батируудад захиалга өгсөн нь хүн бүр яг юу хийх хэрэгтэйг харуулж байна. Эхний yurt нь гуйлгачин суулгасан. Тэр даруй газраас босож, гал голомтоо асаахын тулд түлээ авахыг шаардав. Буюрук тэр даруй хоер Нукерыг хөрш ой руу явахыг тушаав. Тэднийг хол байх зуур газар хэвтэж байсан чулуунаас ширэм Гиладкан гал голомтоо үүсгэв. Би Түүний ард ажилтан гацсан, гэхдээ би хараахан сахиус хүртэл зүүх биш үү. Тэр нүдээ анив.

— Би Болох Уу? гудамжнаас нэгэн дуу гарлаа.

«Орж ир, батир» гэж дервиш хэлэв.

Хуяг дуулга өмссөн залуу дайчин майханд орж, каражадугийн ард талд нь хутга өлгөв. Малахай түүний хажуу тийш гулсаж, батир гартаа хуурай мөчрүүдийн жижиг боодол барьжээ.

«Гал голомтын төлөө» гэж тэр хэлэв.

— Үүнийг доош нь хийгээд яв. Майханд орохгүй байхыг бусдад хэл.

Дайчин мэхийн есолж орхив. Дервиш нь Хятадын мэргэд, Арабын гар урчуудын бүтээсэн галыг хурдан асаах зориулалттай асаагуур, тусгай төхөөрөмж гаргаж авчээ. Би өвсний дунд хуурай сүрэл олсон. Би тэднийг мушгиж, гэрэлтүүлэх гэж оролдов. Хуршсан, муухай утаа Юрт дүүрээд нүх рүү яарав. Өвс галд шатаж, тэр даруй мөчир рүү нисэв. Өрөөнд хурц гал асав.

Халааснаасаа асаагуур гаргаж ирээд ширэм Гиладкан чапанаа задлаад сахиусанд хүрэв. Энэ нь халуун байсан бөгөөд хэрэв та сүрэл биш харин гал руу шидсэн бол гал гарах нь гарцаагүй юм шиг санагдсан. Тэр бараг л Түүний гарт үүнийг зохион байгуулж, тэр даруй ажилтнууд дээр тавигджээ. Гал түлэх завгүй байхад нь хэн нэгэн орж магадгүй гэж болгоомжлон ийш тийш харав. Энэ нь хэдэн сарын өмнө Сумум-Бекийн хуаранд байсантай адил зүйл болохыг би хүсээгүй. Гадны хүн байхгүй гэдэгт итгэлтэй болсны дараа тэр дуулж эхлэв. Тэр үүнийг чимээгүйхэн, тодорхой хийсэн. Дараа нь тэр нүдээ анив. Цэнхэр нүдтэй хар үстэй дайчны дүр төрх нь хоосон зайнаас гарч ирэв. Хааны сэнтий ойролцоо гарч ирэв.

«Ширэ Гиладкан» гэжэ хүнгэнэжэ байна.

«Тийм ээ, Жочи» гэж дервиш бувтнав. — Та намайг дуудсан.

— Тийм Ээ, Шилийн Гиладкан. Гэж нэрлэдэг.

«Ямар нэг зүйл буруу байна, Их Хаан?»

— Энэ болсон, Ширэ Гиладкан.

Ченгезийн анхны захирагчийн Сүнс сэнтийд суугаад ууртайгаар дервиш рүү харав.

— Надад чамд муу мэдээ байна, Ширэ Гиладкан.

Гуйлгачин шдээ. Хэрэв хэн нэгэн нь одоо yurt руу харсан бол бошиглогч хэрхэн цайвар болсныг анзаарах байсан. Дервишийн гар өөрийн эрхгүй урагш сунгав. Тэр дөл тэдэнд хүрч байгааг мэдэрсэн. Ширэм Гиладкан дахин чичирч байв.

— Юу болсон бэ? — дервиш гэж бувтнав.

«Кайрат-Бекийн хүү бол эдүгээгийн» Сүнс чимээгүй болов. Ярих эсэхээ мэдэхгүй байгаа юм шиг тэр татаж авав. Гэтэл тэр» эдүгээгийн өвчтэй. Хэрэв та яарахгүй бол эрхэм зорилго бүтэлгүйтэх бөгөөд бид ханийн дүрд тоглох өөр хүн хайх хэрэгтэй болно.

«Тэр аврагдаж чадах уу?»

— Хэрэв та үүнийг цаг тухайд нь хийвэл тийм ээ.

— Надад хэр их хугацаа байна вэ?

Жочигийн Сүнс хариулсангүй, гэхдээ Shire Giladkan нь тийм ч их биш гэдгийг аль хэдийн ойлгосон. Гэнэт анхны хааны дүр төрх бүдгэрч эхлэв.

— Та газар дээр нь ирэхэд бидэнтэй холбоо барьж, бидэнд мэдэгдээрэй. Бид тэнд юу хийхээ шийдэх болно. Хэрэв мэдээжийн хэрэг, бидэнд цаг хугацаа байна.

Сүнс алга болж, Дервиш нүдээ нээв. Тэр yurt-д ганцаараа байна. Тэр хэдэн минут хөдөлгөөнгүй суугаад гал руу ширтэв. Дараа нь тэр босож, сахиусанд хүрэв. Хүйтэн. Тэр хүзүүн дээрээ тавив. Тэр босож, ажилтнуудаа аваад майхнаас гарав.

Гадаа аль хэдийн харанхуй болж байв. Түүдэг гал хурц шатаж байсан бөгөөд Түүний ойролцоо дайчид өөрсдийгөө дулаацуулж байв. Тэд эш үзүүлэгч түүний yurt гарч ирэхэд гайхсан байна. Мастер босоод Ширэ Гиладкан руу явав.

— Ягичи хаана байна? «Асуудал юу вэ?«гэж дервиш хэлэв.

«Миний майханд.

«Намайг түүнд аваач.»

Богатур галаас мөчир татав.

— Намайг дага, хонгор минь.

Тэд хэд хэдэн юртыг өнгөрч, зогсов. Мастер орж ирээд дервиш ягыча руу яарч байгааг мэдээлэх зорилготой байсан боловч шире Гиладкан түүнийг ажлаас нь халав:

— Болохгүй. энд бай.

Богатур толгой дохив. Дервиш үүд халхалсан Эсгий хойш түлхээд дотогш оров. Yagichi нь дэвсгэр дээр хэвтэж байсан, буржгар үстэй, тэр унтаж байсан юм шиг санагдсан.

«Ханийн нохой» гэж дервиш бодов.

Чангаар хэлсэн эдгээр үгс нь Кайрат-Бекийн магтаал шиг сонсогдох байсан ч Ширэ Гиладкан ханиалгаж, хэлэв:

— Чи унтаж байна уу, ягичи?

«Үгүй ээ» гэж Кайрат хэлээд босов. «Ямар нэг зүйл буруу байна, дервиш?»

— Би тэгж айж байна, ягичи.

«Ямар нэг ноцтой зүйл үү?»

— Хүү чинь өвчтэй байна. Хэрэв бид яарахгүй бол бид үүнийг хийхгүй.

«Сүнснүүд танд ингэж хэлсэн үү, дервиш?«Ягичи тодруулав.

— Тэд байна. Эсвэл харин тэр юм. Жочи өөрөө над дээр ирсэн.

— Тэгэхээр ноцтой юм.

«Би тэгж айж байна.

Ягичи босоод майхны үүдэнд очлоо. Тэр зурагтыг хойш түлхээд санаа алдав.

— Бид маргааш өглөө гарна. Бид ямар ч байсан долоо хоногийн дотор байхгүй болно.

«Долоон хоног уу?» — дервишээс асуув.

«Долоон өдөр» гэж Кайрат батлав.

Ягичи хамгийн сүүлд төрөлх хуарандаа очсоноос хойш маш их цаг хугацаа өнгөрсөн гэдгийг дурдаагүй. Sumum-bek амархан өөр газар бүхэл бүтэн гэр бүлийн хамт нүүж байж болох юм. Тэр Ширэ Гиладкан руу лавшруулан харав.

«Та саяхан тэнд байсан, дервиш» гэж Кайрат хэлэв.

— Би байсан. Би тэндээс хот руу явахдаа хоног тоолоогүй. Энэ нь зүгээр л бааз эдгээр газруудыг орхиж чадахгүй байна гэж надад санагдаж байна.

Ягичи суув. Би энэ тухай бодсон. Гал руу Шээж байна. Жочи гал дээр гарч ирэх гэж байгаа юм шиг Дервиш рүү гэнэт санагдсан боловч юу ч болсонгүй.

— Бид үүнийг тантай хамт шалгаж үзэх боломжтой болно, хонгор минь, бид тэнд ирэхэд, — командлагч гэнэт хэлэв. — Энд бид юу хийх вэ дээ: чи бид хоер арван дайчныг аваад эдүгээгийн зүг явна.

Дервиш Кайрат руу гайхан харав.

— Тэгвэл бид дөрөв, тав хоногийн дараа тийшээ очих цаг гарна. Та, шилийн Гиладкан, эмээл дээр унаж байсан уу?

«Залуу насандаа нэг удаа ягичи» гэж гуйлгачин хэлэв.

— Энэ нь аль хэдийн сайн болсон. Тэнд бид цаг хугацаатай байх болно гэж найдаж байна.

Энэ үгс дервишийн сэтгэлд итгэл найдварыг сэрээсэн юм. Эдугээ амьд хэвээр нь олох боломж тийм ч хуурмаг санагдсангүй. Шилийн Гиладкан мөргөөд яваад өгөв.

— Богатур! Гэж Кайрат хашгирав.

Мастер нь yurt руу харав.

— Арван маш сайн дайчдыг сонго. Би, дервиш мөн тэд маргааш зам дээр явж байна. Мөн буюрук Акуда-г энд урьж байна.

Магадгүй шувуу л хурдан нисч чадна гэж Кайрат-Бек бодоод үхэж буй эдүгээгийн зүг давхив. Тэр хүүгээ амьд олох цаг байхгүй байсан тул зүрх минь өвдөж байв. Тийм ч учраас тэд яарч байсан. Дервиш ч гэсэн үүнийг тавих естой байв. Ширэ Гиладкан Хэрэв тасаг цаггүй, хүү нь нас барсан хэвээр байвал өвөг дээдсийн сүнснүүд Их хааны дүрд өөр нэр дэвшигчийг олох болно гэдэгт эргэлзэхгүй байв. Хамгийн гол нь хоер дахь удаагаа буруу тооцоолохгүй байх явдал юм.

Kairat гэнэт жижиг piebald морь Акуда дээр dervish анзаарсан, ард нь бага зэрэг хоцорч эхлэв. Тэр их санаа алдаад бодлоо:

«Бид үүнийг дөрвөн өдрийн дотор хийхгүй байх гэж айж байна. Би түүнийг бүр эрт морин дээр тавих естой байсан.»

Ягичи одоо эмээл дээр бэхлэн тавьсан карахийг тохируулав. Тэр морьдоо зогсоож, дервишийг түүн рүү хөтлөхийг хүлээв.

— Магадгүй та морьдоо өөрчлөх хэрэгтэй байх, хонгор минь? Шейр Гиладкан түүнтэй хамт дээш аваачигдах үед Kairat–bek санал болгосон.

— Би цэг харахгүй байна, ягичи. Энэ нь Түүний тухай биш,» дервиш амьтны дэлэнг илж», харин миний тухай юм. Би ур чадвараа мартсан. Хүүхэд байхдаа муу хүү шиг хээр морь унадаг байлаа. Би хэзээ ч ийм хээр талд явах естой гэж бодоогүй.

— Тэгвэл чи нэг Нугачааны ард суух уу? Эсвэл надад?

Ширэ Гиладкан юу ч хэлсэнгүй.

— Та харж байна, — ягичи үргэлжлүүлэн, — хайрт минь, буюрукыг хэрхэн амьдралд буцааж авчирсныг би харсан. Тэр одоо үлдсэн амьдралынхаа туршид танд талархах болно.

— Би үүнийг буцааж өгсөн. Би ч бас шархны талаар мэдэж байсан. Гэхдээ хүү чинь ямар өвчтэй байгааг би мэдэхгүй байна, Ягичи. Магадгүй сүнснүүд ч гэсэн хүчгүй байх болно.

Кайрат Төгс Хүчит өвөг дээдэс хүүгээ эдгээж чадахгүй гэдэгт итгэхийг хүсээгүй. Эцсийн эцэст эдүгээгийн амьдрал тэдэнд ашигтай. Эцсийн эцэст, энэ нь тэд байсан бөгөөд Хан Улукбек биш, тэр ч байтугай шилийн Гиладкан биш, түүнийг Их хааны дүрд санал болгов. Сүнснүүд үүнийг хийсэн. Дервиш командлагчийн бодлыг уншсан бололтой, ягичи руу хараад хэлэв:

— Хэрэв бидэнд цаг байгаа бол тэд бидэнд туслах болно, хэрэв үгүй бол…

Шийр Гиладкан дунд өгүүлбэрт зогсов. Тэр үгийг олох гэж оролдсон боловч юу ч гарч ирсэнгүй. Гэнэт тэр зай руу харж, Дараа нь морины дэлэнд хүрч, бувтнав:

— Хэрэв Их Хаан миний өмнөх үгийг тэр үед сонсож байсан бол бид Тайжи Сумум-Бекийн өвөрт удаан сууж, бяслаг идэж, коумисс уух байсан.

Ягичи үүнд юу ч хэлээгүй боловч дервишийн зөв байсан нь түүнд тохиолдсон юм.

Гоймонгуудын нэг нь хүртэл давхижээ.

«Өмнө нь тэнгэрт тоосны багана босч байна, ягичи» гэж тэр мэдээлэв. — Энэ нь бидний зүг ирж байна.

«Шаламгайбаатар аа» гэж Кайрат-Бек шивнэлээ.

— юу? — Дервишээс асуув.

«Шаламгайн Чойжи» гэж Ягичи тайлбарлаад» тэр бидэнтэй уулзахаар ирж байна. Хонгор минь, бид яарах хэрэгтэй» гэж хэлээд мориндоо ташуураар ташуурдав.

Дервиш дагаж мөрдөв.

Тэд зогссон Нукерууд хүртэл давхив. Хэд хэдэн дайчид аль хэдийн каражадагаасаа шидэгдэж, гал нээх тушаалыг хүлээж байв. Kairat нь ойр харагдах авч, хэлсэн:

— Чойжи эргэн ирж байгаа юм шиг харагдаж байна. Аавын минь урга амьдрах орчин өөрчлөгдөөгүй гэж найдъя.

«Ийм зүйл болсон нь магадлал багатай юм» гэж Ширил Гиладкан түүн рүү унаж хэлэв. — Хэрэв ийм зүйл болсон бол сүнснүүд надад мэдэгдэх байсан.

Кайрат өвөг дээдэс нь тийм ч сайн мэдэхгүй гэж хэлэхийг хүссэн боловч тэр чимээгүй байв. Ягичи дервиш тэдэнд Түүний үгсийн талаар мэдээлэх вий гэж айж байв. Дараа нь тэр дэлхийг үүрд тойрон тэнүүчлэх хэрэгтэй болно, эсвэл бүр дордвол үхсэн биед ялзрах болно.

Чойжи шаламгайг зогсоов. Тэр өлссөн ирвэс шиг архирахаа Болив. Тэр эмээл дээрээс үсэрч, Кайрат-Бек хүртэл гүйж, командлагчийн өмнө баруун өвдөг дээрээ унав.

— Ягичи, — тэр найз руугаа эргэж, — надад муу мэдээ байна, — дайчин толгойгоо доошлуулав. Тэр харанхуй газар руу ширтлээ.

«Ярь, батыр» гэж Кайрат-Бек тушаав.

— Таны хүү Эдүгээи үхэж байна, ягичи.

— Би мэдэж байна, батир. Бид эмчлэх гэж яарч байгаа ч цаг зав гарахгүй байх гэж айж байна. Энэ нь хэрхэн болсныг дервиш бид хоерт хэлээрэй.

Ягичи мориноосоо буух гэж байсан ч дервиш түүнийг зогсоов.

— Магадгүй Ургад очиход Чойжи эдүгээгийн юу болсныг хэлэх байх.

— Үгүй ээ, Хонгор минь. Түүнийг энд бидэнд хэлье, Бид явж байхдаа та юу хийх талаар бодох болно…

Ширил Гиладкан бодлоо өөрчлөхийг хүссэн боловч энэ нь илүү удаан хугацаа шаардагдана гэдгийг ойлгосон.

«За,» тэр» Би дайчныг сонсох болно.

Тэд газар дээр суув. Кайрат-Бек Чойжи тэдэнтэй нэгдэх естой гэж заасан. Батир түүний хүсэлтийг биелүүлж, хэлж эхлэв. Түүний үгэнд тэмүүлэн, гуниг төрж байв.

— Хоер хоногийн өмнө би Сумум-Бекийн Ургад ирсэн, — тэр түүхээ эхлэв: — би тайжитай уулзсан. Удахгүй урга хотод Ягичи Кайрат-Бекийн удирдсан отряд ирнэ гэж би түүнд болон таны ах дүү нарт мэдэгдсэн. Таны аав Сумум-Бек ямар зорилгоор сонирхож байсан, Би бүх зүйлийг хэлэх естой байсан. Дүү чинь тэр даруй эдүгээг авчрахаар эхнэрээ явуулжээ. Тэр удаан хугацаанд алга болсон бөгөөд буцаж ирэхэд тэр хүүг газар хэвтэж байгааг олсон гэж мэдээлэв. Ах дүү бид хоер түүнийг дагасан. Тэд Юрт буцаж ирээд Эдигейг гартаа авч явав. Ямар нэг зүйл болсон байна. Табиб Сумум-бека түүнд хэрхэн, яаж хандахаа мэдэхгүй байна. Тэр хүү чинь амьдрахад хоер, гурван хоног үлдсэн гэж боддог.

«Бидэнд цаг байхгүй болно» гэж дервиш хэлээд нүүрээ гараараа халхлав. — Бидэнд цаг байхгүй болно!

«Би тэгж бодохгүй байна» гэж Кайрат-Бек шаламгайг умартсан удаа харав. — Чойжи?

— Тийм ээ, ягичи.

— Шаламгайбаатар гурав тэсч чадах уу, хоер хэлэх үү?

«Гурав уу?«Би сайн мэдэхгүй байна, ягичи, гэхдээ хоер нь хангалттай.

— Гайхамшигтай, — командлагч инээмсэглээд дервиш рүү харав. -Хонгор минь, энэ гайхамшигтай механизм дээр Urga Sumum-bek руу явах нь танд таалагдахгүй байх гэж найдаж байна уу?

— Тэгээд хэр удах вэ? Ширэ Гиладкан батырт хандаж асуув.

— Би нэг өдрийн дотор энд ирсэн.

«Морьтой дөрөв, шаламгайтай өдөр» гэж дервиш бувтнав. Тэр бага зэрэг айж байсан ч тэр шийдсэн. — Би чадна гэж бодож байна.

«Энэ бол сайн хэрэг» гэж Ягичи хэлэв.

Кайрат газраас босов. Тэр хуяг дуулгаа тодотгосон. Би шаламгайг дахин харлаа.

«Тийм л дээ» гэж тэр үргэлжлүүлэв. — Би багтайгаа хамт удаан явах болно, чи Сумум-Бек руу яарч байна. — Ягичи Чойжи руу дөхөж очоод хөсөг аваад» чи естой! Та харж байна, та түүнийг ямар ч үнээр Urga Taiji авах хэрэгтэй!

— Би таны хэлснээр бүх зүйлийг хийх болно, ягичи.

Дервиш батырыг дагав. Би Түүний ард суудал руу авирч, гараараа тусгай өнцөг шүүрэн. Түүний атгах нь үхсэн байв. Чойжи инээмсэглээд Кайратад ойлгомжгүй заль мэх хийж, механизмыг амьдралд авчирсан. Дараа нь тэр гараа даллан шаламгайг тайлав.

Арван таван минутын дараа тэр тэнгэрийн хаяанд алга болжээ.

Зөвхөн нэг өдөр өнгөрч, одоо шилийн Гиладкан үзээд, Чойжи, урга Тайжи Сумум-Бекийн Юрт ард сууж байв. Тэр хэзээ ч ийм богино хугацаанд асар их зайг туулж байгаагүй. Дервиш түүнийг зүгээр л унаж магадгүй гэж айж, ирмэг дээр нь чанга барьж байсан бөгөөд батир үүнийг үргэлж тэсэн ядан хүлээж байсан нь үүнийг анзаарахгүй байх болно.

«Бид удахгүй тэнд байх болно, хонгор минь» Гэж тэр хэлээд шилийн Гиладкан руу эргэв. — Жаахан тэвчээртэй бай.

«Тийм ээ, тийм» гэж дервиш бувтнав.

Чойжи инээмсэглэв. Тэр эдгээр газруудад дуртай байсан. Хотынх шиг биш хээр талд өөртөө итгэлтэй байлаа. Энд бүх зүйл огт өөр байсан: ногоон өвс, цэлмэг хөх тэнгэр хоеулаа. Хамгийн чухал нь чимээгүй байх. Батир кампанит ажилд зарцуулсан энэ бүх хугацаанд өөрийгөө аль хэдийн нэхэж эхэлсэн. Одоо төрөлх пенатдаа буцаж ирээд Чойжи бага наснаасаа танил болсон мэдрэмжийг дахин мэдрэв. Хан Урнур руу цэргийн алба хаахаар Кайрат-бектэй хамт явсан өдрөөс хойш хэр их хугацаа өнгөрсөн бэ? Тэр бүр санадаггүй юм. Гэхдээ дараа нь залуу батир гэнэт энд хэзээ ч эргэж ирэхгүй гэж анх удаа бодлоо. Тийм ээ, зөвхөн хувь тавилан л өөрийн замаар шийдсэн. Тэр ч бүү хэл энд буцахын тулд шаламгайг эзэмших хэрэгтэй болжээ. Тийм ээ, гэхдээ энэ нь үнэ цэнэтэй байсан бололтой.

Чойжи хэд хоногийн өмнө ирэхэд яг тайжийн өвөрт шаламгайг зогсоов. Тэр механизмаас бууж, маш их чимээ гаргасан хүнийг харахаар гарч явсан Сумум-бекийг үл харгалзан тэр ногоон зүлгэн дээр унав.

— Сайн байна уу, Чойжи, — өвгөн батир босож ирээд л, — чамайг амьд, сайн харж байгаад баяртай байна гэв. Чи надад ямар мэдээ авчирсан бэ, Чойжи? Кайратад ямар нэгэн зүйл тохиолдсон уу?

Сумум-Бек ирсэндээ маш их гайхсан тул хуучин уламжлалыг ажигласангүй. Тэрээр том хүүдээ маш их санаа зовж байсан тул батырыг Юрт урихгүйгээр хоер асуултыг нэг дор тавьжээ.

Чойжи нэг өвдөг дээрээ унав.

— Танд болон олон жил эрүүл мэнд, taiji. Кайрат-бектэй бүх зүйл сайхан байна, Тэр одоо дервишийг дагалдан энд ирж байна.

— Дервиш үү? өвгөн бувтнав. Сумум-Бек Ширэ Гиладканы үгийг гэнэт санав: «мөн Эдүгэй, би удахгүй та нарын төлөө ирнэ гэдгийг сана!„Цайвар болсон, айсан. Өвгөн ач хүү нь батир болно гэж мөрөөддөг байсан ч хувь тавилан биш бололтой. Дервиш хүлээн авагч хайж байсан бололтой. Эдүгээгийн өвөө Цагаандоржийн Юрт хэрхэн орж ирсэн, гуйлгачин хүний нууцлаг есыг хэрхэн ажигласан тухайгаа ярьжээ. Харин одоо тэр нэг нь Түүний төлөө ирж байна. Сумум-Бек батыр руу хараад“ Юрт, Чойжи руу явцгаая „гэж хэлээд“ Чи тэнд байгаа бүх зүйлийг надад хэлэх болно.»

Харин одоо залуу дайчин дервиш явуулж байлаа. Тэд малын бэлчээрлэлтийн хажуугаар уралдаж, дайчид тоглож байсан хүүхдүүдийн хажуугаар модон сэлэмтэй гүйж байв. Чойжи өөрийн эрхгүй алхаж буй охид руу харц шидэн, эргэлт хийж, тайжийн эвэрт зогсов.

Сумум-Бекийн ууган эхнэр Замбага тэдэнтэй уулзжээ. Дервиш шаламгайгаас бууж ирээд хэлэв:

— Эдүгээгийн хаана байна?

«Тэнд» гэж тэр хэлээд арай хол зогсож байсан Юрт руу заав.

«Би түүн рүү харах хэрэгтэй» гэж шире Гиладкан хэлэв.

Дервиш Юрт орох гэж байсан боловч орохын өмнө зогсов.

«Би орж болох уу?» — тэр өсч, эсгий өргөв.

«Тийм ээ» гэж нэгэн дуугаар хэлэв.

Шилийн Гиладкан дотор ороод хөлдөв. Урт Ширмэл нөмрөгтэй өвгөн хүүг бөхийлгөв.

— Чи хэн бэ? — дервиш түүнд хандсан.

— Табиб.

Эмч асуусангүй. Түүний өмнө хэн зогсож байгааг тэр аль хэдийн мэдэж байсан.

«Тэр үхэж байна» гэж тэр бувтнаад, эдүгээгийн толгойд гараараа хүрэв. — бие нь аль хэдийн хөрч эхэлж байна.

— Намайг ганцааранг минь орхи, хонгор минь гэж шире Гиладкан хэлээд, — Би өвөг дээдсийнхээ сүнсийг дуудах хэрэгтэй байна, та байж чадахгүй.

Табиб гуйлгачин руу дургүйцсэн харцаар харсан боловч түүнтэй зөрчилдөж зүрхэлсэнгүй. Тэр «сүнстэй харилцах» — ын эсрэг явах тийм ч том цохилт биш.«Их хаан ч дервишийн эсрэг үг хэлж зүрхлэхгүй.

Ар араасаа цуварч явсан ч хол явсангүй. Дервиш гаслах сонсогдов. Түүгээр ч барахгүй хэсэг зуур эдгээгч рүү цаг хугацаа аажмаар чирч байгаа юм шиг санагдсан боловч Дараа нь бүх зүйл гэнэт зогсов. Ширэ Гиладкан Юрт гарч ирээд хэлэв:

— Надад Sumum-bek хэрэгтэй байна.

Замбага тайжийн өвөрт гүйж очоод удалгүй нэгэн өвгөн гарч ирэв. Тэр дервиш рүү дөхөж очоод гуйлгачин руу нүдээрээ итгэл найдвараар харав.